كليدواژه :
آفتابگردان , سرعت فتوسنتز , هدايت روزنه اي , تبادلات گازي , كم آبياري
چكيده فارسي :
چكيده
به منظور بررسي اثر تنش كم آبي بر فتوسنتز، تبادلات گازي و عملكرد چهار رقم آفتابگردان
(Helianthus annuus L.) آزمايشي به صورت اسپليت پلات در پايه بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در سال 1388 در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي زنجان اجرا شد. سطوح تنش كم آبي شامل: تامين آب كامل به عنوان شاهد، تنش كم آبي در مرحله تشكيل طبق، تنش كم آبي در مرحله گلدهي و تنش كم آبي در مرحله پر شدن دانه در كرت هاي اصلي و چهار رقم هيبريد آفتابگردان مستر، لاكومكا، يوروفلور و آذرگل در كرت هاي فرعي قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه تاثير كمبود آب بر عملكرد دانه معني دار بود و تنش خشكي باعث كاهش عملكرد در سه مرحله تنش نسبت به شاهد در هر چهار رقم شد. بيشترين عملكرد دانه مربوط به رقم آذرگل از آبياري مطلوب به دست آمد. تنش در مرحله تشكيل طبق بيشترين تاثير را بر روي عملكرد داشت و باعث كاهش شديد عملكرد شد، به طوري كه در ارقام مستر، لاكومكا، آذرگل و يوروفلور به ترتيب كاهش62، 52، 65 و 63 درصدي عملكرد دانه را موجب شد. همچنين سطوح تنش تاثير معني داري بر صفات فيزيولوژيك داشتند، به طوري كه تنش كم آبياري در مرحله تشكيل طبق در ارقام مستر، لاكومكا، آذرگل و يوروفلور به ترتيب كاهش 26، 27، 20 و 30 درصد، در مرحله گلدهي كاهش42، 24، 22و 39 درصدي و در مرحله پرشدن دانه كاهش 34، 22، 16، 25 درصدي را در سرعت فتوسنتز موجب شد. تنش ايجاد شده در هر سه مرحله باعث كاهش هدايت روزنه اي در ارقام شد و موجب افزايش co2 زير روزنه اي در شرايط تنش گرديد و در مجموع رقم آذرگل از نظر ويژگي هاي عملكردي و فتوسنتزي نسبت به ساير ارقام برتر بود.
چكيده لاتين :
Abstract
In order to study the effect of limited irrigation on photosynthesis, CO2 exchange and seed yield
in four cultivars of sunflower (Helianthus annuus L.), a field experiment was conducted in the
basis of split plot using randomized complete blocks design with three replications in Zanjan
Agricultural Research Center in 2009 cropping season. Limited irrigation levels included: normal
irrigation, Stop irrigation in flowering stage, Stop irrigation in grain filling stage that arranged in
main plotsand, sub plots were the cultivars in four levels: Master, Lakomka, Euroflour and
Azargol. Limited irrigation had significant effect on grain yield and physiological traits. The
highest seed yield obtained from Azargol cultivar in normal condition. Stop irrigation at the
beginning of flowering stage (Anthodium formation), caused the highest grain yield reduction, so
that Master, Lakomka, Azargol and Euoroflour cultivars, showed %62, %52, %65 and %63 seed
yield reduction respectively. Water stress had significantly effect on physiological traits too.
Drought stress in different stages, reduced photosynthesis rate in all of four cultivars. In flowering
stage stop irrigation (Anthodium formation); photosynthesis rate reduced 26%, 27%, 20% and
30% for Master, Lakomka, Azargol and Euoroflour cultivars respectively. In flowering stage
stress, photosynthesis rate reduced 42%, 24%, 22% and 39% for Master, Lakomka, Azargol and
Euoroflour cultivars and in grain filling stage drought stress, reduced photosynthesis rate 34%,
22%, 16% and 25% for Master, Lakomka, Azargol and Euoroflour cultivars alternatively. In all of
three irrigation levels, drought stress decreased stomata conductivity in all cultivars and in sub
stomata CO2 exchange, in drought stress condition, Azargol cultivar had the best yield and
photosynthesis characters compare with the other cultivars.
