تاثير فاصله رديف هاي كاشت و تراكم بوته بر عملكرد و اجزاي عملكرد دو رقم گلرنگ بهاره

Effect of rows space and planting density on yield and yield components of two safflower cultivars

چكيده آرايش كاشت از طريق تغيير در رشد رويشي و بهره برداري از عوامل محيطي بر عملكرد و اجزاي عملكرد گلرنگ تاثير مي گذارد. به منظور بررسي تاثير فاصله رديف هاي كاشت و تراكم بوته بر عملكرد و اجزا عملكرد دو رقم گلرنگ بهاره، اين مطالعه در سال زراعي 1390 - 1389 در مزرعه دانشكده كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج به صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در 3 تكرار انجام شد. عامل اصلي شامل 3 فاصله رديف كاشت (30 و 45 سانتيمتر مسطح و60 سانتيمتر به صورت جوي و پشته) و عامل هاي فرعي، رقم در دو سطح (L5 و گلدشت) و تراكم در دو سطح (35 و 45 بوته در متر مربع) بودند. در اين تحقيق صفات، عملكرد دانه، تعداد شاخه در بوته، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه اندازه گيري شدند. نتايج نشان داد كه فاصله رديف كاشت تاثير معني داري بر تعداد شاخه در بوته، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه نداشت، ولي عملكرد دانه با افزايش فاصله رديف كاهش يافت. تراكم بوته تاثير معني داري بر تعداد شاخه در بوته، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه نداشت، ولي بر تعداد طبق در بوته تاثير معني داري در سطح احتمال 5% و بر عملكرد دانه تاثير معني داري در سطح احتمال 1% داشت. وزن هزار دانه با افزايش تراكم زياد شد، ولي از تعداد شاخه در بوته، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق و عملكرد دانه با افزايش تراكم كاسته شد. بيشترين عملكرد دانه با فاصله رديف 30 سانتيمتر و تراكم 35 بوته در متر مربع در رقم L5 مكزيكي به ميزان 73/4438 كيلو گرم در هكتار به دست آمد. كمترين عملكرد دانه در فاصله رديف60 سانتيمتر و تراكم 45 بوته در متر مربع در رقم گلدشت به ميزان 45/3286 كيلو گرم در هكتار به دست آمد. با توجه به اثر مطلوب توزيع يكنواخت بوته در واحد سطح و سازگاري گلرنگ به روش كاشت مسطح، آرايش كاشت فوق براي كشت بهاره گلرنگ، در شرايط مشابه با آزمايش حاضر مناسب به نظر مي رسد.

Abstract Planting pattern through changing in vegetative growth and beneficiary by environmental factors effect on safflower yield and yield components. In order to evaluate the effect of rows spacing and planting density on yield and yield components of two safflower cultivars, this study carried out in split plot factorial experiment on base of randomized completely blocks design with three replications at Research Field of Islamic Azad University of Karaj branch in March 2011. The main plot was rows spacing in three levels (30, 45 cm in flat planting and 60 cm in bed planting) and sub plots were cultivars in two levels (L5 and Goldasht) and plant density in two levels (35 and 45 plants.m-2). Measured traits include seed yield, number of stem.plant-1, number of head. plant-1, number of seed. head-1 and 1000 seed weight. The results indicate that rows spacing had no significant effect on number of stem. plant-1, number of head. plant-1, number of seed. head-1 and 1000 seed weight. But seed yield decreased by increase in row spacing. Plant density had no significant effect on number of stem. plant-1, number of seed. head-1 and 1000 seed weight, but had significant effect (P < 0/05) on number of head. plant-1 and significant effect (P < 0/01) on seed yield. Also plant density had significant effect (P < 0/05) on number of head. plant-1. 1000 seed weight increased by increase in plant density, but seed yield, number of stem. plant-1, number of head. plant-1 and number of seed. head-1 decreased by increase in plant density. Highest level of seed yield obtained in 30 cm row space and 35 plants. m-2 in L5 cultivar with 5804/30 kg/ha. Lowest level of seed yield obtained in 60 cm row space and 45 plants.m-2 in L5 cultivar with 1685/78 kg/ha. As for optimum effect of safflower evenly dispensation in unit area and adaptation in bed planting method, it seems that this planting pattern would be suitable for spring planting of safflower under conditions similar to this experiment.