روش‌شناسي تفسير اطيب‌البيان

Methodology of Atyab al-bayan Exegesis

بازشناسي تفاسير در حوزه روش‌شناسي، ضرورت اجتناب‌ناپذير مطالعات جديد قرآني است. توجه به ابعاد مختلف روش‌شناسي تفسير جهت دستيابي به روش صحيح تفسير قرآن و نيز طبقه‌بندي تفاسير بر مبناي معيارهاي روش‌شناسانه الزام‌هاي روش‌شناسي تفاسير را بيش از پيش نمايان مي‌سازد. اصلي‌ترين پرسش‌هاي مطرح در اين دانش را مي‌توان چنين برشمرد: چه راه‌هايي براي شناخت قرآن وجود دارد؟ تفسير چه نوع شناختي است؟ نسبت تفسير با اين گونه‌هاي شناخت چيست؟ در همين راستا محقّقان علوم قرآني به تعريف گونه‌هايي از شناخت قرآن از قبيل شناخت ترجمه‌اي، تفسيري، تاويلي، بطني، اشراقي، شهودي، تنزيلي، ابتدايي، مصداقي پرداخته‌اند. در اين پژوهش تفسير «اطيب‌البيان في تفسير القرآن» اثر آيت‌الله سيد عبدالحسين طيب از مفسّران معاصر تشيّع كه در 14 مجلد به نگارش درآمده، بر مبناي معيارها و تيوري‌هاي روش‌شناسي بررسي گرديده است. اهميت اين پژوهش در قابليت‌سازي سنجش تفسير «اطيب‌البيان» با استفاده از ملاك‌هاي تعريف شده در علم روش‌شناسي تفسير قرآن بوده تا ميزان تعهد مفسّر به روش مورد نظر خويش و تغيير يا عدم تغيير آن را در سراسر اين تفسير نمايان سازد.

- Methodology of exegeses is a unavoidable subject in new Quranic studies. Due to different dimensions of these methods and classification of exegeses can show the correct way to interpret the Quran. What are the ways of understanding the Quran? What type of cognition is interpretation? What is the relationship between interpretation and this type of cognition? are the main question of this studies. In this regard, Quranic scholars try to define these methods such as exegetical, interpretative, mystic, illuminated, intuitional and primary cognition. In this article we review “Atyab al-bayan fi tafsir al-Quran” and its method by Abd al-Husiyn Tayyib. So we try to show his method in this exegesis and examine his obligation to this method throughout it.