ارزيابي مقاومت به خشكي در ژنوتيپ هاي اميد بخش جو با استفاده از شاخص هاي تحمل به تنش

Assessment of drought resistance in promising barley genotypes using stress tolerance indices

چكيده به منظور بررسي تاثير تنش خشكي انتهاي فصل بر عملكرد و اجزاي عملكرد 20 ژنوتيپ اميدبخش جو، آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در ايستگاه تحقيقات كشاورزي محمديه واقع در خراسان جنوبي در سال زراعي 87-86 به اجرا درآمد. تيمارهاي آزمايش، تنش خشكي در دو سطح شامل شاهد (آبياري كامل) و قطع آبياري در مرحله 50 درصد ظهور سنبله و ژنوتيپ هاي جو شامل 20 ژنوتيپ در نظر گرفته شدند. نتايج اين آزمايش نشان داد كه بر اساس شاخص حساسيت به تنش (SSI) ژنوتيپ هاي شماره 2، 3، 7، 9، 10 و 15، از نظر شاخص تحمل به تنش (STI) و ميانگين هندسي بهره وري (GMP) ژنوتيپ هاي 5، 8، 18 و 20، بر اساس شاخص MP ژنوتيپ هاي 8، 18 و 20 و در نهايت بر اساس شاخص تحمل (TOL) ژنوتيپ هاي 2، 3، 7، 9 و 10 به عنوان ژنوتيپ هاي متحمل به تنش معرفي شدند. جمع بندي نتايج حاصل از بررسي همبستگي عملكرد دانه در شرايط تنش خشكي انتهاي فصل رشد گياه و بدون تنش با شاخص هاي تحمل به خشكي در اين پژوهش نشان داد كه شاخص هاي MP، GMP و STI بهترين شاخص ها براي گزينش و تعيين ژنوتيپ هاي متحمل به تنش آخر فصل در بين ژنوتيپ هاي جو مي باشند. با بررسي تمام شاخص ها و با توجه به اينكه ژنوتيپ هاي با عملكرد بالا در شرايط عادي و حداقل كاهش عملكرد در شرايط تنش مناسبترين مي باشند، ژنوتيپ هاي 18 و 20 به عنوان متحمل ترين ژنوتيپ ها معرفي گرديدند.

Abstract To study the effects of end season drought stress on yield and yield components of 20 promising genotypes of Barley, an experiment was conducted in a split plot in the basis of randomized complete blocks design with three replications in agricultural research center of Southern Khorasan during 2008-2009 crop years. Drought stress consisted of 2 irrigation levels (complete irrigation and withholding irrigation at the 50% of heading stage) and 20 Barley genotypes were treatments. The results showed that by using stress susceptibility index (SSI) No. 2, 3, 7, 9, 10 and 15 by using stress tolerant index (STI) and geometric mean productivity (GMP) No. 5, 8, 18 and 20, by application mean productivity index (MP) No. 8, 18 and 20 and by using tolerance index (TOL) No. 2, 3, 7, 9, and 10 as the most tolerant genotypes were introduced. Summarized results of correlation between seed yield and stress evaluation indices showed that MP, GMP and STI are the best indices for selection and introducing drought tolerant genotypes among barley genotypes. With review of all indices and given that the best genotypes are individuals with high yield under normal conditions and minimum yield reduction under drought stress, No. 18 and 20 introduced as the most tolerant barley genotypes.