اثرات تنش نيتروژن و كاربرد سايكوسل بر ويژگي‌هاي وابسته به ورس و عملكرد دانه برنج رقم طارم ديلماني

Effects of nitrogen stress and cycocel application on lodging related characteristics and grain yield in rice Taroom deylamani cultivar

چكيده به منظور مطالعه اثرات تنش نيتروژن و كاربرد سايكوسل بر ويژگي‌هاي وابسته به ورس و عملكرد دانه برنج رقم طارم ديلماني، آزمايشي به صورت كرت‌هاي‌ خرد شده در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه پژوهشي واقع در شهرستان بابلسر در سال 1389 اجرا شد. تنش نيتروژن در مراحل ابتداي كاشت، ابتداي پنجه‌دهي، ظهور خوشه آغازين و خوشه‌دهي كامل به عنوان عامل اصلي و سه سطح محلول‌پاشي 0، 5/1 و 3 ليتر سايكوسل در هكتار به عنوان عامل فرعي بودند. نتايج نشان داد، تنها صفت طول ميانگره 4 تحت اثر متقابل تنش نيتروژن و مقادير سايكوسل قرار گرفت. كمترين طول ساقه، ارتفاع گياه، حركت خمش ميانگره 4 و بيشترين طول خوشه، طول برگ پرچم، همي‌سلولز و در نتيجه عملكرد دانه (6063 كيلوگرم در هكتار) تحت تنش نيتروژن در ابتداي كاشت به دست آمد. حداقل طول خوشه، طول برگ پرچم، همي‌سلولز و عملكرد دانه (4350 كيلوگرم در هكتار) تحت تنش در مرحله خوشه‌دهي كامل حاصل شد. با كاربرد سه ليتر در هكتار سايكوسل در مقايسه با تيمار شاهد طول ساقه، طول خوشه، ارتفاع گياه، طول برگ پرچم، طول ميانگره 3، طول ميانگره 4 و حركت خمش ميانگره 3 به ترتيب به نسبت 0/9، 2/22، 2/7، 7/24، 1/11 و 8/15 درصد كاهش و سلولز، همي‌سلولز و ليگنين هر يك به ميزان 6/7، 5/34 و 3/26 درصد روند افزايشي داشتند. بنابراين با توجه به نتايج به دست آمده مرحله خوشه‌دهي كامل به كمبود نيتروژن حساس بود و مقدار سه ليتر سايكوسل در هكتار به عنوان تيمار مناسب تعيين شد.

Abstract In order to investigate the effects of nitrogen stress and cycocel application on lodging related characteristics and grain yield in rice, an experiment was carried out in split plots on the basis of randomized complete blocks design with three replications at Mazandaran province in 2010. Main plots were nitrogen stress at four stages including {at start of transplanting (Based nitrogen stress), at start of tillering, at initial panicle and at complete panicle stage} and sub plots were rates of cycocel application in three levels including (0, 1.5 and 3 Liter CCC ha-1). The Results showed that only fourth internode length was significant (p ?? 0.05) at interaction of nitrogen stress × cycocel. The lowest stem length, plant height, fourth internode bending moment, as well as most of the panicle length, flag leaf length, hemicellulose as grain yield (6063 kg.ha-1) were obtained in nitrogen stress at start of tillering stage. Minimum of the panicle length, flag leaf length, hemicelluloses and grain yield (4350 kg. ha-1) were produced in nitrogen stress at complete panicle stage. With cycocel application (3 L. ha-1) in comparison non application stem length, panicle length, plant height, flag leaf length, third and fourth internode length and third internode bending moment was decreased in ratio 9, 22.2, 7.2, 24.7, 11.1 and 15.8 percentage, respectively, as well as cellulose, hemicellulose and lignin increased in ratio7.6, 34.5 and 26.3 percentage, alternatively. Therefore, complete panicle stage was sensitive to nitrogen deficit and 3 L. ha-1 cycocel application introduced as best treatment.