ارزيابيو مقايسه طراحي فراگير دسترسي در محيط هاي مسكوني شهرهاي گذشته و معاصر

Inclusive Access to Residential Environments

در انديشه هاي اسلامي، بر تامين عدالت و رعايت حقوق تمام افراد جامعه تاكيد شده است و همه افراد در هر سن، هر نژادي، هر قومي، و با هر اندازه توانايي بايد بتوانند به طور عادلانه در اجتماع حضور پيدا كنند و بر هيچ قشري تبعيض و محروميت روا نيست؛ ولي از آنجايي كه بخشي از نيروهاي فعال جامعه، محدوديت جسمي‌ حركتي دارند،طراحي فضاهاي شهري كه افراد از اين طريق خود را وارد زندگي اجتماعي ميكنند و در ارتباط با ديگران قرار م يگيرند، اهميت بسيار ويژ هاي دارد.هدف اين نوشتار، بيان اصول و مباني طراحي فراگير در محي طهاي شهري و مسكوني است كه، بنيان اين تفكرات را ميتوان در مباني و انديشه هاي اسلامي جستجو كرد. در شهرهاي گذشته ايران،ر اسلامي است، نمونه هاي طراحي فراگير را، كه برگرفته از تفكرمي توان در محيطهاي شهري مشاهده كرد، كه به طور مثال مي توان از پيرنشين ها و سكوهاي نشيمن نام برد كه پيرنشينها، در ورودي فضاهاي مسكوني، فضاي استراحتگاهي براي افراد مسن و سالخورده،افراد حامل بار سنگين، و موارد مشابه آن هستند. اما در شهرهاي امروزي ايران، رعايت نكردن اصول طراحي شهري با ورود عنصر خيابان به زندگي شهري گسترش يافت و از زماني كه معابر پذيراي ورود اتومبيل ها شد، عابر پياده كه عمده ترين حرك تكننده در سطح معابر بود، اهميت خود را از دست داد.در اين نوشتار با ذكر نمون هها و مصاديق، به مقايسه فراگير محي طهاي مسكوني در شهرهاي گذشته و جديد پرداخته م يشود و در اين باره به منظور بررسي وضع موجود دسترسي ها در محيط مسكوني معاصر، روش تحقيق ميداني استفاده مي شود. در اين تحقيق با شيوه نمونه گيري خوش هاي، پرسش نام ههايي در بين ساكنان محلّه نارمك شهر تهران توزيع شد و مشكلات، محدوديتها و خواسته هاي افراد از طريق تجزيه وتحليل پرسش نامه ها، برداشتهاي محلي، و مشاهده وضع موجود شناسايي گرديد. تحليل يافته ها، مشكلات، و نارسايي هاي عمده دسترس يها از قبيل فقدان ايمني و راحتي كه به كاهش فعاليّتهاي اجتماعي و فيزيكي منجر مي شود را نشان مي دهد. در انتها بر اساس نتايج حاصل از پژوهش، را ه حل هايي به منظور فراگير كردن فضاها براي حركت آزاد و مستقل و تامين عدالت در دسترسي كه عاملي براي دستيابي به استقلال فردي و حقوق اجتماعي افراد است، بيان مي شود.

The rights of all society members are respected in Islam, irrespective of their race, ethnicity, gender and age. nevertheless, the access of disabled population is limited in diverse urban environments. This paper reviews the necessity of an inclusive design approach based on Islamic texts. Then the inclusiveness of urban environments is compared between historic towns and new developments. The results are verified by a field survey in District 8 of Tehran where some 74 disabled respondents identified 9 main problems in accessibility of their urban environment. In conclusion, a series of recommendations are presented for increasing the accessibility and liveability of Iranian metropolitan areas