جايگاه انسان در تحول معناي فضاي معماري در قرن نوزدهم و بيستم

The Human Being in the Evolution of Spatial Meaning in the19th and 20th Century Architecture

اين مقاله در پي آن است كه، به ميزان تغيير جايگاه انسان در نظريه هاي معماري، كه به ويژه در قرن نوزدهم و بيستم مطرح شده اند، بپردازد. از آنجاي يكه، فضا در نظري ههاي معماري با تعبيرهاي مختلف و گسترد هاي همراه است، در اين مقاله به تجزيه و تحليل انديشه هاي مهم ترين نمايندگان و متفكران در طي دو قرن ذكر شده پرداخته خواهد شد. بنا بر اين در چهار بخش اصلي، نخست به تعريف فضاي معماري از نقط هنظر معناي واژه و سابقه موضوعي آن اشاره خواهد شد؛ سپس مفهوم فضا با استناد به ديدگا ههاي فلسفي قرن نوزدهم آلمان و تاثيرپذيري از دو جريان اصلي، نظريه گاتفريد زِمپر و فلسفه كانت تحليل ميشود. در ادامه، تغيير مفهوم فضاي معماري در اوايل قرن بيستم و در آخر، مفهوم فضا متاثر از روا نشناسي ادراك تحليل خواهد شد. نتايج اين مقاله گوياي اين است كه مفهوم فضادر قرن نوزدهم، از محصورسازيِ مطلق به پيوستگي درون و بيرون و پس از آن با تاثيرپذيري از نظريه همدلي، به آگاهي يافتن از پيكر و در قرن بيستم به آگاهي از رابطه ميان انسان و محيط تغيير يافته و سرانجام به مفهوم مكان وابسته شده است. در اين سير، انسان نيز ب هتدريج در نظري ههاي مرتبط به فضا حضور يافته است، اما همچنان نسبت به بسياري از ابعاد وجودي انسان، به ويژه تاثيرگذاري آن بر معماري، بهاي كمي داده شده است.

This article surveys the evolution of concepts regarding the meaning of space in 19th and 20th Century. It first reviews the etymological development of the concept of space, in particular in view of the theories of Kant and Semper and later those of environmental psychologist. It is concluded that in 19th century, the meaning of space evolved from a material enclosure to a continuum linking inside to outside. The Empathy Theory explained space as the extension of the body. In the 20th century, space defined the relationship of human beings to their environment and was linked to the concept of place. The evolution of space notion was in line with consideration of the role of human beings. Although the interaction of human beings and architecture is not given due consideration