بررسي كاريوتيپ و نواربندي Ag-NOR كروموزوم‌هاي ماهي جنگجوي سيامي (Betta splendens)

Karyotyping and chromosomal Ag-NOR banding of Siamese fighting fish (Betta splendens)

‌چكيده زمينه مطالعه:‌ ‌ماهي جنگجوي سيامي در سال 1909، Betta splendens, Regan يك ماهي آب شيرين بومي مناطق جنوب شرق آسيا مي‌باشد كه امروزه در ايران استفاده از آن به عنوان ماهي زينتي متداول شده است.‌ ‌هدف:‌ ‌هدف از انجام اين مطالعه، تعيين كاريوتيپ اين ماهي به روش in vivo و نوار بندي Ag-NOR كروموزوم‌هاي آن بوده است. روش كار: گسترش‌هاي كروموزومي به دو روش چكاندن و له كردن بر روي لام سرد از بافت‌هاي خونساز شامل قسمت قدامي كليه و طحال و همچنين آبشش و بيضه تهيه و به روش رنگ‌آميزي‌گيمسا مورد بررسي قرار گرفت. همچنين، جهت بررسي نوارهاي NOR (Nucleolus Organizing Regions)‌ از رنگ آميزي نيترات نقره بافت‌هاي خونساز استفاده شد. نتايج: به طور كلي گسترش‌هاي كروموزومي حاصل از بافت‌هاي خونساز نسبت به آبشش و بيضه، نتايج بهتري را به همراه داشت. عدد كروموزومي در سلول‌هاي ديپلوييد در اين گونه ماهي 42=‌n2 و در سلول‌هاي‌هاپلوييد آن 21=‌n و عدد بازويي آن 68=‌FN شمارش گرديد. 4 جفت نوار مناطق سازمان دهنده هستك ‌(NORs)‌ در گسترش كروموزومي مشاهده گرديد. فرمول كروموزومي در اين ماهي مشتمل بر 1 جفت كروموزوم متاسنتريك، 3 جفت ساب متاسنتريك، 9 جفت ساب تلوسنتريك (آكروسنتريك) و 8 جفت تلوسنتريك مي‌باشد. فرمول كروموزومي در هردو جنس نر و ماده مشابه بود اما از نظر بررسي كاريوتيپي، كروموزوم جفت 17 در دو جنس هترومورفيك بود و احتمال آن وجود دارد اين جفت كروموزومي، كروموزوم‌هاي جنسي باشند. نتيجه‌گيري‌نهايي: تعداد كروموزوم‌ها n(2) مشابه اما فرمول و تعداد بازوهاي كروموزمي ‌(FN)‌ در اين بررسي متفاوت از مطالعات پيشين مي‌باشد. همچنين وجود يك جفت كروموزوم متاسنتريك (جفت 1) و يك جفت كروموزوم هترومورفيك (جفت 17) در دو جنس براي اولين بار در اين گونه گزارش مي‌شود. در صورتي كه كروموزوم‌ها ي جفت 17 كروموزوم‌هاي جنسي باشند، اين گونه ماهي احتمالاً در دستگاه تعيين جنسيت WZ قرار گرفته كه در آن جنس ماده هتروگامتيك ‌(WZ)‌ و جنس نر هوموگامتيك ‌(ZZ)‌ ‌است.

Abstract: Background: Siamese fighting fish (Betta splendens, Regan, 1909) is a freshwater fish native to southeast Asia that has attracted considerable attention in Iran as an ornamental fish. Objectives: The purpose of this research was karyotyping of this fish by in vivo method as well as its Ag-NOR chromosomal banding. Methods: Chromosomal spreads were obtained from hematopoietic (head kidney and spleen), gill and testicular tissues by splash and squash (stamping) methods on cold slides, which were then stained by 25% Giemsa. In addition, sequential staining nucleolus organizer regions (NORs) were performed by Ag-NO3 staining. Results: Chromosome number in diploid and haploid cells in this species were counted 2n=42 and n=21, respectively. Fundamental number was NF=68.4 pairs of NORs which were found in methaphase plates. Chromosomal formula consisted of 1 pair of metacentric, 3 pairs of submetacentric, 9 pairs of subtelocentric (acrocentric) and 8 pairs of telocentric chromosomes. The chromosomal formula was similar in both sexes, however, comparing male and female karyotypes, the chromosome pair number 17 was heteromorphic. Conclusions: In this study, the number of chromosomes (2n) was similar but chromosomal formula and arm number (FN) were different from those in the previous studies. Metacentric chromosomes (pair 1) and presence of a pair of heteromorphic chromosomes in the two sexes (pair 17) are reported in this species for the first time. In the case that chromosomes pair 17 are sex chromosomes, a WZ sex determination system can be suggested for this species where females are heterogametic (WZ) and males are homogametic (ZZ) sexes.