تصحيح و مقدمه رساله‌ي وحدت وجود نگاشته عبدالعلي انصاري

Edition of Abd-al-Ali Ansariʹʹs Unity of Being Treatise with an Introduction

وحدت وجود، عالي‌ترين شكل توحيد و محور مسايل و مباحث عرفان نظري است. عرفان نظري به شكل مدوّن و منسجم از زمان محي‌الدين‌بن عربي در سده‌ي هفتم ق شكل گرفت. از آن زمان تا كنون عده‌ي بسياري، هم به منظور اثبات و هم به منظور رد كردن وحدت وجود، رساله‌ها و كتاب‌هايي نگاشته‌اند. يكي از افرادي كه در اين رابطه دست به قلم برده و در صدد اثبات و رد ايرادات و اشكالات وارده به اين اصل اساسي عرفان نظري بر آمده است، عبدالعلي محمد بن نظام الدين محمد انصاري از دانشوران طراز اول حنفي مذهب هند در سده‌ي دوازدهم ق است. وي به پيروي از انگاره‌هاي ابن عربي در پي تبيين وحدت وجود و توجيه كثرات و تعينات آن برآمده است. اين نوشتار ضمن بيان درون مايه‌ي اين رساله، به تصحيح آن به شيوه‌ي قياسي پرداخته تا از رهگذر آن، مرجعي در عرفان به ويژه يكي از مهمترين و كليدي‌ترين مباحث آن يعني وحدت وجود، پيشكش و پژوهشگران حوزه عرفان قرار گيرد.

Unity of being (wahdat al-wujud) is the highest form of the unity of God (tawhid) and the fundamental principle of theoretical mysticism. It was since Ibn al-Arabiʹs time in 7th century that theoretical mysticism was consistently developed. Since then the concept of Unity of being has continued to receive attention and many scholars have written books and treatises both in proving and rejecting it. Abd-al-Ali Mohammad Ibn Nezam-al-din Mohammd Ansari, a leading 12th century Indian theologian of the Hanaf? school, is one of these scholars. Following Ibn al-Arabiʹs point of views, he has tried to rationalize the Unity of being and to justify its multiplicities and status. Explicating themes running through the treatise, this article attempts to edit it as a reference in mysticism, especially in the pivotal subject of Unity of being.