بررسي تاثير متغير‌هاي كلان اقتصادي و ريسك سيستماتيك بر بازده سهام عادي در شركتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

Study the Effect of Macroeconomic Variables and Systematic Risk on Ordinary Stock Returns of Listed Companies Listed in Tehran Stock Exchange

چكيده قيمت سهام و بازدهي سهام شركت‌ها متاثر از عوامل متعدد داخلي يا عوامل اقتصادي، رواني، سياسي و... مي‌باشد كه اين عوامل مي‌توانند قيمت سهام شركتها را تحت تاثيرقرار دهند. لذا مشخص بودن تاثيرات متغيرهاي كلان اقتصادي و عوامل موثر بر بازده سهام، راهگشايي براي سرمايه گذاران جهت برنامه ريزي آتي مي‌باشد. هدف مقاله حاضر بررسي تاثير متغيرهاي كلان اقتصادي (قيمت نفت و نرخ ارز) و ريسك سيستماتيك (B) بر بازده سهام عادي شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مي‌باشد. روش پژوهش حاضر با توجه به هدف، از نوع كاربردي و با توجه به نحوه گردآوري اطلاعات، توصيفي و از دسته پيمايشي است. اطلاعات مربوط به داده‌هاي مطالعه طي سال‌هاي 1385-1389 با استفاده از نرم افزار ره آورد نوين، گزارشات اقتصادي بانك مركزي جمهوري اسلامي‌ايران، پايگاه اينترنتي سازمان كشورهاي صادر كننده نفت (اپك) جمع آوري شده است. نتايج بدست آمده نشان ميدهد كه در سطح معناداري پنج درصد، ريسك سيتماتيك (B) و قيمت نفت با بازده سهام شركت‌ها رابطه اي مثبت و مستقيم دارند و ميان نرخ ارز و بازده سهام شركت‌ها رابطه معنا داري وجود ندارد. به طور كلي با توجه به2R محاسبه شده بين متغيرهاي كلان اقتصادي، ريسك سيستماتيك (B) و بازده سهام شركت‌ها رابطه اي ضعيف و معني دار وجود دارد يعني تنها 9/7% از تغييرات بازده سهام توسط قيمت نفت و 24% از تغييرات بازده سهام توسط ريسك سيستماتيك تبيين مي‌شود و ساير عوامل نيز بر بازدهي سهام شركت‌ها اثر گذار مي‌باشند.

Abstract Stock price and profitability of companies’ stocks are influenced by numerous internal factors as well as economic, psychological, political and other factors. As these factors may affect the price of companies’ stocks, identification of the impacts of macroeconomic variables and the factors contributing to stock returns can help investors to plan for the future. The aim of this article is to study the impacts of macroeconomic variables (oil price and exchange rate) and systematic risk (B) on ordinary stock return of listed companies in the Tehran Stock Exchange. This study has an applied method in terms of goal and descriptive method in terms of data collection and is classified as survey study. The data of the study has been collected during the years 2006-2010 by using Rahavard Novin Software Program, economic reports of the Central Bank of Islamic Republic of Iran and website of oil exporting countries (OPEC). The results achieved indicate that systematic risk (B) and oil price have a positive and direct relation with return of companies’ stocks in the meaningful level 5% and that there is no meaningful relation between exchange rate and return of companies’ stocks. In general, according to calculated R2, there is a meaningful weak relation between macroeconomic variables, systematic risk (B) and return of companies’ stocks. In other words, only 7.9% of changes of stock return relates to oil price and 24% relates to systematic risk. Other factors may also affect the returns of company’s stocks.