بررسي شاخص هاي تحمل به تنش كمبود آب در چهار ژنوتيپ گلرنگ

Iinvestigate of water deficit stress tolerance indices in four safflower genotypes

چكيده به منظور بررسي شاخص هاي تحمل به تنش كمبود آب در چهار ژنوتيپ گلرنگ، آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در چهار تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي واحد اراك در سال 1388 انجام گرفت. تيمارها شامل: سه سطح آبياري 100، 75 و 50 درصد نياز آبي گياه و ژنوتيپ هاي گلرنگ شامل: اصفهان-14، محلي اصفهان، PI-537598 و IL-111 بودند. در اين آزمايش شاخص هاي كمي تحمل شامل: شاخص متوسط بهروري، شاخص تحمل، شاخص حساسيت به تنش، شاحص تحمل به تنش، شاخص ميانگين هندسي بهروري و شاخص ميانگين هارمونيك محاسبه شدند. نتايج نشان داد كه بيشترين عملكرد دانه در شرايط آبياري مطلوب، تنش متوسط و تنش شديد از رقم محلي اصفهان حاصل شد. ژنوتيپ محلي اصفهان بر اساس شاخص هاي STI، MP، GMP و Harm و ژنوتيپ IL-111 بر اساس شاخص هاي SSI و TOL در هر دو شرايط تنش كمبود آب متحمل ترين ژنوتيپ ها شناخته شدند. همچنين شاخص هاي STI، MP، GMP و Harm همبستگي مثبت و معني داري را در شرايط مطلوب رطوبتي، تنش متوسط و تنش شديد با عملكرد نشان دادند. بنابراين مي توان از شاخص هاي STI، MP، GMP و Harm براي شناسايي ارقام داراي عملكرد بالا در هر دو شرايط مطلوب و تنش استفاده نمود.

Abstract In order to investigate of water deficit stress tolerance indices in four safflower genotypes (Carthamus tinctorius L.), this experiment was conducted in field research station of Islamic Azad University of Arak, Iran during 2008-2009. The experimental design was split plot based on randomized complete blocks design with four replications. The treatments composed of irrigation levels 100%, 75% and 50% crop water requirement as main plot and four safflower genotypes included Esfahan native, Esfahan-14, PI-537598andIL-111 as sub plot. Tolerance indices including: Mean Productivity (MP), Tolerance Index (TOL), Stress Susceptibility Index (SSI), Stress Tolerance Index (STI), Geometric Mean Productivity (GMP) and Harmonic Mean (Harm) were calculated. The results showed that the highest grain yield in optimum, moderate and severe stress condition was obtained from Esfahan native genotype. According to STI, MP, GMP, Harm indices Esfahan native genotype and on the basis of SSI and TOL indices IL-111 genotype in optimum and stress conditions were the higher tolerant to water deficit stress. STI, MP,GMP, Harm indices were showed correlation positive and significant with grain yield in optimum, moderate and severe stress condition. Therefore using STI, MP,GMP, Harm indices can selected genotypes with high yield in optimum and stress condition.