ساخت و بافت در ترجمه متون ديني بررسي مقايسه اي دو ترجمه از نهج البلاغه (شهيدي و دشتي)

The structure and context in translation of religious texts Comparative analysis of two translations of Nahj-al-balaghah by Shahidi and Dashti

ترجمه متون ديني به دليل ويژگي هاي خاص اين متون، مباني نظري ويژه اي به همراه دارد. اين متون به دو دسته وحياني و غير وحياني تقسيم مي شوند كه حساسيت هر يك در گذر از ترجمه با ديگري متفاوت است. كتاب نهج‌البلاغه از متون ديني غير وحياني اسلامي است. از ترجمه هاي بنام آن يكي اثر سيد جعفر شهيدي و ديگري اثر محمد دشتي است كه سبك ترجمه هر يك از آن ها با ديگري تفاوت دارد. نتايج بررسي مقايسه اي موردي اين دو ترجمه نشان مي دهد كه شهيدي با پايبندي به ساخت صوري متن اصلي كوشيده تا عناصر زيبايي شناختي، بار ادبي، بافت فرهنگي و تاريخي و جغرافيايي و زبان كهن و موجز اين متن را در ترجمه حفظ كند. اما اين تلاش سبب شده ترجمه وي از حوزه زباني معاصر به دور افتد و با فدا شدن سلاست ترجمه، از قابليت ارتباطي ترجمه او كاسته شود. در مقابل، دشتي با گرايش به سوي خواننده، ساختار ترجمه را بر اساس ويژگي هاي زباني معاصر سامان داده و متني روان به دست داده است. اما اين رويكرد به از ميان رفتن ويژگي هاي متن اصلي و گاه خروج از اصل مطابقت در ترجمه انجاميده است.

Due to its specific characteristics, special theoretical principles are involved in translation of religious text. The texts of this genre are classified into two categories of Divine and non-Divine each with its own considerations in the act of translation. Nahj-al-balaghah is one of the non-Divine Islamic texts. Two of the well-known translations of it into Persian are those by Seyed Jafar Shahidi and Mohammad Dashti the translation style of each is different from the other. The results of the comparative study of these two cases of translation indicates that Shahidi was inclined more to the form of the source text and tried to preserve the aesthetic elements, literary factors, cultural historical and geographical context, and the compendious and old language of the source text in his translation. This inclination severs the connection of his translation with the contemporary linguistic spirit and sacrification of the fluency resulted in reduction of communicative ability of his translation. Dashti’s translation, on the contrary, is more reader-oriented and it is compiled based on the characteristics of the contemporary language which results in a fluent text. But this approach resulted in sacrification of some features of the source text and in some cases in non-equivalency in translation.