پيوند سلول‌هاي بنيادي ليمبال در درمان بيماري‌هاي قرنيه، عوارض، چالش‌ها و راهكارهاي رفع آن‌ها

در دهه اخير سلولهاي بنيادي به دليل ويژگيهاي منحصر به فرد خود، از جمله قابليت تجديدپذيري و توان تكثير بالا، در درمان بسياري از بيماريهاي رو به زوال مورد استفاده قرارگرفته‌اند كه از آن جمله مي‌توان اختلالات مرتبط با قرنيه را نام برد. اين اختلالات اغلب به دليل نقص در ناحيه ليمبال ايجاد ميشوند. در اختلالات قرنيه روشهاي درماني مختلفي بر پايه استفاده از سلولهاي ليمبال مطرح مي‌باشند. يكي از كارامدترين روشها، كشت سلولهاي بنيادي ليمبال در شرايط آزمايشگاهي و پيوند آنها به چشم فرد بيمار است. با اين حال اين روش با چالشهايي از جمله عوارض داروهاي سركوبگر ايمني و احتمال رد پيوند در نوع آلوگرافت رو به روست، بنابراين به تازگي استفاده از سلولهاي اپي‌تليالي خود بيمار جهت درمان بيماري مورد توجه قرار گرفته است. آزمايشات مختلف نشان دهنده تمايز موفق سلولهاي بنيادي فوليكول مو، پالپ دندان، مغز استخوان، سلولهاي موكوس دهان و سلولهاي بنيادي مزانشيمي به سلولهاي اپي‌تليال قرنيه در مدلهاي حيواني مي‌باشند. در اين مقاله پس از معرفي سلولهاي بنيادي قرنيه، كاربرد اين سلولها در درمان بيماريهاي قرنيه به‌ويژه نقص در ناحيه ليمبال بيان گرديده است. هم‌چنين روشهاي جداسازي و كشت سلولهاي بنيادي قرنيه، اصلاحات صورت گرفته به‌منظور كارايي بيش‌تر اين روش، چالشها و عوامل عدم موفقيت پيوند سلولهاي بنيادي در درمان اختلالات قرنيه و امكان استفاده از ساير منابع سلولهاي بنيادي مورد بررسي قرار گرفته‌اند. بدون ترديد كسب اطلاعات بيش‌تر در اين زمينه منجر به افزايش كارايي درمان شده و اميد ميرود كه در آينده‌اي نزديك با رفع نقايص موجود، شاهد استفاده از اين منابع سلولي جهت درمان بيماريهاي قرنيه باشيم.

Stem cell therapy has been applied for the treatment of degenerative diseases encompassing corneal disorders.This consideration is regarding the unique characteristics of stem cells including self-renewal and pluripotency. Some corneal diseases result from deficiencies in the limbal region. In these conditions, limbal stem cell therapy is considered in which limbal stem cells are cultured in vitro and transplanted. However, allograft stem cell transplants may be rejected and the use of immonosuppressors may have adverse effects. Patient’s epithelial cells are suggested as a source for corneal stem cells. Animal studies have shown successful differentiation of hair follicle, dental pulp, bone marrow, oral mucus and mesenchymal stem cells to corneal epithelial cells. In this revie warticle, the corneal stem cells are first introduced. Various stem cell cultures are then discussed and the possibility of using other stem cell sources for the treatment of corneal disorders is evaluated.