تدوين سناريوهاي متصور براي آينده نهاد رسانه‌اي كتابخانه‌هاي عمومي ايران

Possible Scenarios for the Future of Iranʹs Public Libraries Media

هدف: هدف تحقيق حاضر، تدوين سناريوهاي متصور براي آينده كتابخانههاي عمومي ايران است. در اين تحقيق، كتابخانه‌هاي عمومي با توجه به جايگاه و كاركردهايش، به مثابه يك رسانه ارتباطي تبيين شده است. روش: در پژوهش حاضر از ساخت سناريو بهمنظور پرداختن به چندگانگي و غيرقابل پيشبيني بودن آينده استفاده شده است. مدل سناريونويسي در اين تحقيق مدل دو در دو بوده كه از تقاطع دو پيشران داراي عدمقطعيت شكل مي‌گيرد، به همين دليل لازم بود تا ابتدا فهرستي از پيش‌ران‌ها شناسايي شود. براي استخراج عدم قطعيت‌هاي اساسي، از روش دلفي بر پايه جمعآوري نظريات كارشناسان و متخصصان از طريق ارسال پرسشنامه استفاده شد. يافته‌ها: يافته‌هاي نشان داد كه اساسي‌ترين عدم قطعيت‌ها در حوزه كتابخانه‌هاي عمومي فضاي فيزيكي در مقابل فضاي مجازي، منابع فيزيكي در مقابل عنوان منابع مجازي، و محلي‌گرايي در مقابل جهاني‌گرايي به شمار مي‌آيند. البته از جهتي منابع مجازي وابستگي ذاتي به فضا و مكان مجازي دارند لذا اين دو عدم قطعيت تجميع و به عنوان يك محور مورد استفاده قرار گرفت و چهار سناريو بر مبناي دو عامل زير شناسايي شد: الف) «فضا و منابع» كه دو سر طيف آن «مجازي» و «فيزيكي» است و ب) «جهت خدمات» كه دو سر طيف آن «ترويج منابع فرهنگي محلي و بومي» و «ترويج فرهنگ جهاني» است. اين چهار سناريو با نام‌هاي1- كتابخانه بهعنوان هاب محلي2- كتابخانه بهعنوان مركز رسانه 3- كتابخانه به عنوان كتابخانه مجازي و 4- كتابخانه به عنوان شبكه مجازي اطلاعات معرفي شدند. اصالت/ارزش: مقاله حاضر در صدد است تا با استفاده از فنون فرارشته‌اي آينده‌پژوهي، زمينه‌هاي حضور اثربخش كتابخانه‌هاي عمومي را در ميان رقباي رسانه‌اي خصوصاً رسانه‌هاي نوظهور فراهم كند.

Purpose: The aim of the current research is to write possible scenarios for the future of Iranʹs public libraries. Regarding the position and application of public libraries, they are considered as a communicative medium. Methodology: The effort is to offer scenarios that deal with the multiplicity and unpredictability of the future. The Two-on-Two model was used for determination of scenarios. This model is formed through intersection of two propulsions that have uncertainties. Thus, in the first step, two lists of propulsions were created. For extracting fundamental uncertainties, questionnaires were sent to experts and professions to collect their attitudes through Delphi method. Findings: Findings show that the most fundamental uncertainties of public libraries include physical space versus Cyberspace, physical resources versus virtual resources and localization versus globalization. The inherent nature of virtual resources is their dependency on cyber and virtual spaces. Thus, these two uncertainties were aggregated and the result was used as a single axis. Based on the following factors, four scenarios were determined: 1. "space and resources", this axis alone ranges between virtual and physical, 2." Direction of services", this one ranges between "promotion of local cultural resources" and "promotion of global cultural". These four scenarios consider a library as a local hub, a media center, a virtual library, and a virtual network of information. Originality/Value: The current paper establishes techniques of transdisciplinary and future studies to prepare backgrounds for the useful participation of public libraries among competitive media, specially emerging ones.