بررسي وضعيت انتشار داستان‌هاي بازنويسي‌شده از شاهنامه و مثنوي براي كودكان و نوجوانان از سال 1369 تا 1389

A Descriptive Study on Information Related to the Publication of Rewritten Stories from Sh?hn?meh and Mathnawi for Children and Adolescents during the Years 1990-2010

هدف: هدف اصلي اين پژوهش تعيين وضعيت انتشار داستان‌هاي بازنويسي شده از شاهنامه و مثنوي براي كودكان و نوجوانان از سال 1369 تا 1389 در ايران به منظور شناسايي كاستي‌هاي موجود در اين زمينه است. روش: پژوهش حاضر توصيفي است و به روش كتابخانه‌اي انجام گرفته است. در اين پژوهش براي گردآوري داده‌ها از سياهه وارسي استفاده شده است. نمونه آماري شامل 63 داستان مثنوي و 171 داستان شاهنامه است كه با استفاده از نمونه‌گيري از بين 594 عنوان كتاب انتخاب شده است. يافته‌ها: بررسي سال انتشار آثار بازنويسي شده نشان داد كه با گذر سال‌ها بر تعداد داستان‌هاي بازنويسي افزوده شده است. بيشترين شمارگان داستان‌هاي شاهنامه و مثنوي بين 3000 تا 5000 بوده است. 2/84 درصد كتاب‌ها در تهران و 8/15 درصد در شهرستان‌ها و 84 درصد كتاب‌ها تنها يك‌بار چاپ شده‌اند. 4/65 درصد كل كتاب‌ها داراي تصاوير رنگي هستند. 8/43 درصد از كتاب‌ها تا 20 صفحه و 6/8 درصد از كتاب‌ها نيز بيش از 150 صفحه دارند. تنها 18 كتاب شاهنامه و 6 كتاب مثنوي داراي ويراستار هستند. براي گروه سني «الف» هيچ كتابي از شاهنامه به چاپ نرسيده است و تنها 1 كتاب از مثنوي براي اين گروه سني چاپ شده است. 145 داستان شاهنامه و 44 داستان مثنوي به شيوه بازنويسي ساده و 26 داستان شاهنامه و 19 داستان مثنوي به شيوه خلاق نوشته شده است. بيشتر داستان‌هاي بازنويسي شده شاهنامه از بخش پهلواني و بيشتر داستان‌هاي بازنويسي شده مثنوي از دفتر اول و سوم گرفته شده است. اصالت/ارزش: از آن جايي كه در سال‌هاي اخير بازنويسي از متون كهن براي كودكان و نوجوانان از نظر كمي رشد قابل ملاحظه‌اي داشته است؛ لازم است تا ارزيابي‌هاي دقيق‌تري بر اين نوع متون صورت گيرد. به نظر مي‌رسد در اين زمينه پژوهش‌هاي چشمگيري صورت نگرفته است. پژوهش حاضر بر آن است تا با بررسي وضعيت انتشار اين نوع آثار، كاستي‌ها را شناسايي نمايد و پيشنهادهايي به مسولان و نويسندگان ادبيات كودك ارايه دهد

Objective: The current study aims at describing publicationʹs information of rewritten stories from Sh?hn?meh and Mathnawi for children and adolescents during the years 1369-1389 (1990-2010). Methodology: The method of study is descriptive. 234 stories out of 594 were selected from Mathnawi(63 stories) and Sh?hn?meh (171 stories). Findings: findings show that the number of rewritten stories has increased over the years. The highest circulation of such books ranges between 3000- 5000. The publication place of 84.2% of the books is Tehran and the rests (%15.8) are published in other cities. %84 of the books are published one time. %65.4 contain colored pictures. %43.8 consist of 20 pages and %8.6 of them exceed 150 pages. 18 rewritten books from Sh?hn?meh (%10.5) have editors and 6 of Mathnawi’s (%9.5) as well. No books from Sh?hn?meh belong to the age group of preschoolers but one from Mathnawi. 145 of Sh?hn?meh’s stories and 44 of Mathnawi’s have been rewritten in simple style rewriting while 26 and 19 ones have respectively been rewritten in creative style. Originality/Value: In the recent years the number of rewritten texts for children and adolescents has increased. They need to be precisely evaluated. There are not considerable researches in this field. The current study determines the lacks and deficiencies through reviewing information related to such works, and finally offer advice to the authorities and writers.