ارزيابي قابليت هاي جست‌وجوي نرم افزارهاي علوم اسلامي (قرآن، حديث، فقه و احكام) شهر قم

Evaluation of Search Capabilities of Islamic Software packages (Quran, Hadith and Fiqh and Ahkam) Developed in Qom

هدف: پژوهش حاضر به دنبال ارزيابي قابليت جست‌وجوي نرم افزارهاي علوم اسلامي شهر قم در سه حوزه قرآن، حديث، فقه و احكام بر اساس معيارهاي استخراج شده از منابع معتبر انگليسي و فارسي است. روش: اين پژوهش به روش ارزيابانه و با استفاده از 91 گويه در دو بخش خصيصه هاي جست‌وجو و ويژگي‌هاي مربوط به نتايج جست‌وجو صورت گرفته است. ابزار استفاده شده در اين پژوهش، سياهه‌وارسي محقق‌ساخته بوده است. يافته‌ها: نتايج پژوهش نشان داد كه وضعيت نرم افزارهاي علوم اسلامي شهر قم از نظر رعايت گويه هاي مربوط به جست‌وجو در مقياس ليكرت ضعيف (01/2) است. برترين نرم افزارها در دسته هاي قرآن، حديث، فقه و احكام از نظر قابليت هاي جست‌وجوي آنها به ترتيب جامع التفاسير نور، معجم موضوعي بحارالانوار و نورالفقاهه 3، و ضعيف ترين نرم افزارها در اين دسته بندي به ترتيب ترنم وحي، معجم احاديث الامام المهدي (عج) و رساله بود. امتياز قابليت جست‌وجوي نرم‌افزارها در مقياس ليكرت پايين تر از امتياز حداكثري، يعني امتياز كامل ارزيابي بود. ميانگين كل امتياز به دست آمده از ارزيابي ها در موضوعات سه‌گانه با يكديگر يكسان نبودند. نرم افزارهاي حديث از قدرت جست‌وجوي بالاتري نسبت به نرم افزارهاي قرآن و فقه و احكام برخوردار بودند. بين محصولات مختلف سازمان هاي توليدكننده نرم افزارهاي علوم اسلامي از نظر قابليت هاي جست‌وجو تفاوت معناداري وجود داشت. اصالت/ارزش: توجه به نرم‌افزارهاي اسلامي به تفكيكِ سه حوزه قرآن، حديث و فقه در مقاله حاضر، اين مقاله را نسبت به ساير نوشتارهاي موجود در اين حوزه ممتاز كرده است. تاكيد بر جامعيت سياهه ارزيابي و تحليل چندبعدي يافته‌ها نيز از جمله موارد نشان‌دهنده اصالت اين مقاله محسوب مي‌شود.

Purpose: The Objective pursued by the current research is to evaluate the Qom Islamic Sciences software packages in the fields of Quran, Hadith, and fiqh & ahkam. The focus is on their search capability features. These features were derived from English & Persian authoritative sources. Methodology: The method used in this research is based on the Evaluation Methodology. The evaluation was conducted through 91 parameters in two parts: search options & features of the search results. Findings: The results indicate that the software packages for Islamic sciences are scaled 2.01 from the Likertʹs Scaling System point of view. This value is not considerable. The search capability of the following packages is respectively more: ʹJam Altafasyr Noorʹ, ʹMujam Baharalanvarʹ& ʹNuralfaqhahe3ʹ. On the other hand, the following ones respectively have fewer capabilities: ʹTaranom Vahyʹ, ʹMujam Ahadith Alamam Mahdiʹ & ʹResaleʹ. Findings show that the search power of Hadith packages is more than Quran and Fiqh & Ahkam ones. The search capability of packages that are produced by different organizations significantly varies. Originality/value: The current research categorized the Islamic science software packages into three main areas: Quran, Hadith, Fiqh & Ahkam. In addition, its novelty is use of checklist as a tool for multidimensional evaluation of search capabilities.