بررسي شاخص هاي مورفولوژيك و فيزيولوژيكي كشت مخلوط سه توده كنجد (Sesamum indicum

Study the Effect of Intercropping of three Sesame Genotypes on Morphological and Physiological Indice

به منظور مطالعه اثر كشت مخلوط سه توده كنجد (سبزوار، كاشمر و كلات) به صورت درهم5 آزمايشي در سال 1388 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه فردوسي مشهد انجام شد. اين آزمايش به صورت بلوكهاي كامل تصادفي در 3 تكرار كه شامل 6 تيمار بود، انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل كشت خالص توده هاي مورد بررسي (1: سبزوار، 2: كلات و 3: كاشمر) و كشت مخلوط اين توده ها شامل 1: سبزوار با كلات، 2: سبزوار با كاشمر و 3: كاشمر با كلات بود. توده هاي كنجد به صورت خطي در دو طرف پشته كشت شدند، بطوريكه در كشت مخلوط آن ها، اين توده ها در خطوط جدا بر روي يك پشته قرار گرفتند. نتايج حاصل از آناليز داده ها نشان داد كه بيشترين عملكرد دانه در مخلوط توده هاي سبزوار با كاشمر (1029 كيلوگرم در هكتار) و سبزوار با كلات (1016 كيلوگرم در هكتار) بدست آمد و كمترين مقدار آن (7/770 كيلوگرم) در كشت خالص توده كلات مشاهده شد. تيمار مخلوط توده‌هاي سبزوار با كاشمر در ساير شاخص هاي مورفولوژيكي مثل ارتفاع بوته، تعداد گره ساقه، زيست توده تك بوته و تعداد شاخه در بوته، بيشترين مقدار را داشت. از نظر مقدار شاخص هاي فيزيولوژيكي نيز، بيشترين سرعت رشد محصول (CGR) در اين تيمار مشاهده شد، همچنين اين تيمار از نظر شاخص هاي ديگر مثل شاخص سطح برگ (LAI)، سرعت جذب خالص (NAR)، سرعت رشد نسبي (RGR) به همراه تيمار مخلوط توده هاي سبزوار با كلات داراي بيشترين مقدار نسبت به ساير تيمارها بودند و در اين بين كشت خالص كلات در تمام شاخص ها كمترين مقدار را داشت. همچنين بيشترين مقدار عملكرد دانه و ساير شاخص هاي مورد مطالعه در كشت خالص توده هاي كنجد به ترتيب به ترتيب به توده هاي سبزوار، كاشمر و كلات تعلق داشت.

In order to study the effect of intercropping (mix cropping) of three sesame genotypes (Sabzevar, Kashmar and Kalat) a field experiment was conducted based on a Complete Randomized Block Design with three replications at Research Station, College of Agriculture Ferdowsi University of Mashhad, in year 2009. The experimental treatments were: sole cultivation of Sabzevar, Kalat, Kashmar genotypes, and their intercrops (Sabzevar with Kashmar, Sabzevar with Kalat, Kalat with Kashmar), respectively. The results showed that the highest grain yield was observed in Sabzevar-Kashmar (1029 kg/ha) and Sabzevar-Kalat (1016 kg) treatments, and the lowest was obtained in sole cultivation of Kalat (770/7 kg). Sabzevar-Kashmar treatment had the highest amount of other morphological parameters such as plant height, number of main nodes, biological yield and number of branches compared with other treatments. The highest growth rate (CGR) was observed in Sabzevar- Kashmar treatment, too. Sabzevar-Kashmar along with Kalat –Sabzevar treatments had the highest amounts of other morphological criteria such as leaf area index (LAI), net assimilation rate (NAR), relative growth rate (RGR); and sole cultivation of Kalat treatment had the lowest mentioned criteria. In the sole cultivation of different sesame genotypes, the highest grain yield and other growth characteristics were obtained in Sabzevar, Kashmar and Kalat genotypes, respectively.