بررسي پايداري عملكرد ژنوتيپ هاي برنج در استان اصفهان

The study of yield stability of rice genotypes in Isfahan Province

معرفي ارقام و ژنوتيپ هاي جديد يكي از دلايل عمده افزايش عملكرد محصولات زراعي در سال‌هاي اخير بوده است. اين تحقيق با هدف بررسي پايداري عملكرد ژنوتيپ هاي برنج در مناطق مختلف استان اصفهان به اجرا گذاشته شد. در اين مطالعه تعداد 11 ژنوتيپ اميدبخش برنج به همراه رقم شاهد سازندگي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 4 تكرار در دو منطقه (ايستگاه تحقيقاتي شهيد فزوه و منطقه سهرفيروزان) طي سال‌هاي 1387 و 1388 مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج حاصل از تجزيه مركب عملكرد ژنوتيپ ها نشان داد كه اثرات ساده سال و مكان در سطح احتمال 5 درصد و اثر ژنوتيپ در سطح احتمال 1 درصد معني دار بودند. همچنين اثرات متقابل سال × مكان و سال × ژنوتيپ در سطح احتمال 1 درصد و اثر متقابل سه جانبه سال × مكان × ژنوتيپ در سطح احتمال 5 درصد معني دار شدند. نتايج ارزيابي پايداري عملكرد ژنوتيپ ها به روش‌هاي مختلف نشان داد كه ژنوتيپ هاي 11، 2 و 4 پايدار بودند و در مقايسه با ساير ژنوتيپ ها، واكنش بهتري نسبت به شرايط محيطي مورد مطالعه نشان ‌دادند. عملكرد ژنوتيپ هاي 2 و 4 به ترتيب 8061 و 7955 كيلوگرم در هكتار بود كه به ترتيب 1/7 و 7/5 درصد از رقم شاهد سازندگي بيشتر بود. در مجموع نتايج اين پژوهش نشان داد كه ژنوتيپ هاي 2 و 4 با دارا بودن پايداري مطلوب، عملكرد دانه بالا و خصوصيات زراعي و كيفيت دانه مناسب، به عنوان برترين ژنوتيپ ها در شرايط آب و هوايي اصفهان بودند.

Introducing of new genotypes and cultivars is one of the main reasons for increasing grain yield of crop plants in recent years. This research was carried out to evaluate the yield stability of rice genotypes in Isfahan province. In current study, eleven promising rice genotypes together with Sazandegi as control cultivar were evaluated using randomized complete block design with four replications in two locations of Isfahan province (Fozveh Research Station and Shorefirozan region) during 2008 and 2009. Results of combined analysis of variance for grain yield showed that the simple effects of year and location at 5% and genotype at 1% probability levels were significant. Also, interaction effects of year×location and year×genotype were significant at 5% and year×location×genotype at 1% probability levels. Results of stability analysis of genotypes by different methods showed that the genotypes 11, 2 and 4 were stable and had better responses to experimented environmental conditions than other genotypes. The grain yield of genotypes 2 and 4 was 8061 and 7955 kg.ha-1, respectively, which was 7.1% and 5.7 % higher than the control variety, Sazandegi. Results from current research showed that the genotypes 2 and 4 with desirable stable, high grain yield and suitable grain quality and agronomic characteristics were superior genotypes under Isfahan climate conditions.