مطالعات فرهنگي دانشگاهي در ايران: دستاوردها، چالش‌ها و افق‌ها

Academic Cultural Studies in Iran: Achievements, Challenges and Prospects

ورود مطالعات فرهنگي به محافل دانشگاهي ايران و اقبال حوزه عمومي به پژوهش‌ها و مباحث آن، اگر‌چه هنوز به شكل‌گيري سنتي روشن و با دستاوردهايي قاطع و تاثير‌گذار منتهي نشده است، ايديولوژي، دستور كار، رويكردها و جهت‌گيري‌هاي معرفت‌شناختي و روش‌شناختي آن، فضايي متفاوت براي علوم اجتماعي ايران و پژوهش‌هاي مربوط به آن شكل داده است. مطالعات فرهنگي، بيش از رشته‌هاي متعارف علوم اجتماعي با نگاهي از پايين به بالا به فرهنگ و جامعه مي‌نگرد. به‌همين‌سان، مطالعات فرهنگي از نظر فلسفي، از بيشتر رشته‌هاي علوم اجتماعي ماجرا‌جويانه‌تر و انتقادي‌تر عمل كرده است و انتظار مي‌رود بيش از ساير رشته‌ها براي توده مردم و به زبان آنها سخن بگويد و صدا و قدرت (سوژگي) آنها را در پژوهش‌هاي خود انعكاس دهد. مقاله حاضر با اتكا به تجربه آموزشي نگارنده از ده سال فعاليت در گروه مطالعات فرهنگي دانشگاه علامه طباطبايي و تحليل اوليه‌اي از پايان‌نامه‌هاي تكميل‌شده دانشجويان فارغ‌التحصيل اين رشته، دستاورد‌ها و چالش‌هاي آكادميك اين سنت آموزشي را مورد بحث قرار مي‌دهد. استدلال نويسنده اين است كه تنوع روش‌شناختي و پيوند نزديك‌تر ميان نظريه و روش و اتكا به طيف گسترده‌تري از شيوه‌هاي تحليل اطلاعات، علاوه بر ايجاد تغيير و گسست در چرخه معمول پژوهش‌هاي متعارف علوم اجتماعي در ايران، دستور‌كارهاي جديدي را در مطالعه فرهنگ و اجتماع شكل داده و پلي بين علوم انساني و اجتماعي برقرار كرده است.

The establishment of Cultural Studies departments in Iran and also the big wecome it has received amongst public intellectuals outside university, while far from a distinct theoretical tradition, has nonetheless trnasfoemed the ideology, agenda, approaches and esistemiological and methodological orientation of mainstram social sciences in Iran. Drawing on the writers’ 10 years eduacational experience at Allameh Tabataba’I University and also content analyzing of more than 100 master thesis of Cultural Studies graduates, I argue that methodological diversity, a closer link between theory and method and reliance on a wider range of data analysis strategies have caused a radical change in the mainstream social science research policy and has put forward new agendas in the study of culture and society in Iran thereby bridging humanities and social sciences.