تحليل تكتونيك فعال طاقديس گليان با استفاده از شاخص‌هاي مورفوتكتونيكي

Analysis of Active Tectonics of Gelian Anticline Based on Morphotectonic Indices

طاقديس گليان در جنوب شيروان در استان خراسان شمالي قرار دارد و از نظر زمين‌شناسي بخشي از زون ساختماني آلاداغ- بينالود محسوب مي‌شود. هدف اين تحقيق ارزيابي تكتونيك‌هاي فعال طاقديس گليان با استفاده از شاخص‌هاي ژيومورفولوژيك است. براي دستيابي به هدف فوق، داده هاي مورد نياز از نقشه هاي توپوگرافي 50000/1 و زمين‌شناسي 100000/1 و تصاوير ماهواره اي كويك برد استخراج شد. همچنين مطالعات ميداني از اشكال و فرآيندهاي ژيومورفولوژيك انجام شد. داده هاي مورد نياز براي محاسبه‌ي شاخص‌هاي k، سطوح مثلثي شكل، دره هاي ساغري شكل، سينوسيته جبهه ي كوهستان و نسبت فاصله‌بندي رودخانه (R)، بعد از ورود به نرم‌افزار ILWIS به‌دست آمد. طاقديس مورد مطالعه، بر اساس شيب، ارتفاع و عرض طاقديس، به 3 زون تكتونيكي تقسيم شد. نتيجه‌ي اين تحقيق نشان مي‌دهد كه مقدار شاخص‌هاي K،W (نسبت حداكثر عرض دره ساغري به عرض خروجي دره)، R، شيب، طول قاعده و مساحت سطوح مثلثي در زون 3 بيشتر از ديگر زون‌ها مي‌باشد. مقدار سينوسيته جبهه ي كوهستان در تمام زون‌ها، نزديك به 1 است. به‌طور كلي بررسي شاخص‌هاي ژيومورفولوژيك در طاقديس گليان نشان مي‌دهد كه اولاً طاقديس گليان از نظر تكتونيكي فعال است و ثانياً ميزان فعاليّت هاي تكتونيكي از جنوب شرق طاقديس به سمت شمال غرب آن افزايش مي‌يابد.

Gelian anticline is located at south of Shirvan in North Khorasan Province, and geologically considered as a is part of Aladagh-Binaloud construction zone. The aim of this research is to evaluate the active tectonics of Gelian anticline based on geo-morphological indices. The purpose of this study is evaluating the active tectonics of Gelian anticline by using geo-morphologic indices. For achieving the above said objective, the required data were extracted from 1/100000 geological map and 1/50000 topographic maps as well as from Quickbird satellite images. Also, the field studies of Geo-morphological landforms and processes were made. Required data for calculation of ” K indices, triangular facets, wine-glass valleys, mountain front sinuosity, and stream spacing ratio(R) were extracted after importing into ILWIS (Integrated Land and Water Information System) software and the under study anticline was divided into 3 tectonic zones based on height, width and slope. Results of this study reveal that the rates of K, W (maximum width of wine-glass valley divided by width of wine-glass valley in outlet), R, slope, base length and area of triangular facets in zone 1 are higher than those of other zones. The values of mountain front sinuosity in 3 zones are about one. Generally, the evaluation of geo-morphological indices represent firstly, that Gelian anticline is tectonically active and secondly, that the rate of tectonic activity increases from southeast to northwest.