طراحي مدل ارزيابي آمادگي الكترونيكي دانشگاهها و موسسات آموزش عالي ايران

Designing an E-readiness Assessment Model for Iranian Universities and Higher Education Institutes

در دهه هاي اخير، هر روز با دستاوردهاي جديدي در كاربردهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات در حوزه آموزش و پژوهش روبه رو هستيم. اين دستاوردهاي جديد انتظارات مخاطبان امر آموزش و پژوهش را از سطح خدماتي كه ارايه مي شود، تغيير داده است. امروزه، دانشجويان و استادان خواهان دسترسي آسان و سريع به منابع جديد علمي و تحقيقاتي، تعامل با يكديگر به صورت غيرحضوري، استفاده از فناوري براي تدريس و تفهيم بهتر و به طور كلي، دسترسي به فناوري اطلاعات و ارتباطات و استفاده از آن به منظور اثربخشي بيشتر امر ياددهي و يادگيري هستند. براي تحقق اين انتطارات بايد دانشگاهها و موسسات آموزش عالي براي رسيدن به سطح مطلوب دسترسي به فناوري اطلاعات و ارتباطات و استفاده از آن خود را به طور مستمر ارزيابي و امكاناتشان را تجهيز كنند. در اين تحقيق مدل ارزيابي آمادگي الكترونيكي دانشگاهها از طريق مطالعه ادبيات مدلهاي ارزيابي آمادگي الكترونيكي و نظرسنجي از خبرگان فناوري اطلاعات و ارتباطات دانشگاهها و موسسات آموزش عالي ايران متناسب با شرايط اجتماعي و فناوري كشور طراحي شده است. اين مدل داراي چهار بعد «مديريت، استراتژيها و سياستهاي مبتني بر فناوري اطلاعات و ارتباطات»، «دسترسي و زيرساخت فناوري اطلاعات و ارتباطات»، «نيروي انساني» و «استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات در دانشگاهها و موسسات آموزش عالي» و همچنين، شامل 25 شاخص است. مدل طراحي شده در دو دانشگاه علم و صنعت ايران و آزاد اسلامي قزوين از نوع به ترتيب دولتي و آزاد اجرا و ميزان آمادگي الكترونيكي آنها اندازه گيري و ارزيابي شده است. مدل پيشنهادي ابزار مناسبي براي شناسايي نقاط قوت و ضعف دانشگاهها و موسسات آموزش عالي ايران در دسترسي به فناوري اطلاعات و ارتباطات و استفاده و از آن براي اثربخشي بيشتر و همچنين، تجزيه و تحليل شكاف ديجيتالي بين آنهاست.

During recent decades, we increasingly encounter with new gains in ICT applications in the field of education and research. These developments have changed the expectations of those involved in education and research of the level of services which are provided. Nowadays, professors and students like to have an easy and instant access to new scientific and research sources and references, to interact with each other without a need for a face-to-face meeting, and to employ technology to teach and learn efficiently. To fulfil these expectations, universities and higher education institutes should continuously assess and well equip themselves to reach a desired level of access to and use of ICT. In this study, an e-readiness assessment model for universities is designed based on reviewing literature on e-readiness assessment models and opinions of ICT experts at universities and higher education institutes; then it is modified to adapt to social and technological conditions of the country. This model consists of four dimensions including "management, strategies and policies based on ICT", " ICT access and infrastructures", "human resources", and "the use of ICT at universities and higher education institutes". Besides, it is composed of 25 indicators. The model was implemented at two universities, Iran University of Science and Technology (a state university) and Qazvin Islamic Azad University (a private one); then their e-readiness is measured and assessed. The proposed model is recognized as an appropriate tool for identifying the strengths and weaknesses of the universities and higher education institutes in their efficient access to and use of ICT and analyzing the digital divide among them. Keywords: Information and Communications Technology (ICT), E-readiness Assessment, Universities and Higher Education Institute, and Iran.