انتخاب سازكار و روش مناسب براي تخصيص منابع عمومي به آموزش عالي

Selecting appropriate mechanism and method for allocation of public funds in higher education

تحليلهاي نظري و شواهد تجربي حكايت از آن دارند كه نظام فعلي تامين مالي آموزش عالي در كشور ايران و سازكار پرداخت يارانه به آن توسط دولت چندان مطلوب نيست و نيازمند بازانديشي و بازآفريني است. اما نظام و سازكار مطلوب چيست و چه نظام و سازكاري براي نظام آموزش عالي ايران مناسب است؟ هدف مقاله حاضر پاسخ به اين سوالها و پيشنهاد نظام و سازكار مناسب براي كشور ايران است. براي دستيابي به هدف ياد‌شده، ابتدا نظامها و سازكارهاي مختلف تامين مالي و معيارهاي نيكويي آنها از طريق فراتحليل كيفي شناسايي شده ‌است؛ آن گاه در چارچوب نظامهاي مختلف تامين مالي، ده سازكار بر اساس شش معيار نيكويي با استفاده از روش«فرايند تحليل سلسله مراتبي» ارزيابي شده‌اند. نتايج ارزيابي نشان مي‌دهد كه بهترين سازكار تخصيص منابع مالي به آموزش عالي در دنيا، پرداخت وام مشروط بر درآمد به دانشجويان در چارچوب بازار خدمات آموزش عالي است. در پايان مقاله بر اساس نظام بازار و سازكار يادشده، روش مناسب پرداخت يارانه به آموزش عالي در كشور ايران ارايه شده است.

Theoretical and empirical analysis shows that current mechanism of financing higher education in Iran isn’t appropriate and satisfactory and needs some rethinking and reformation. What are the desirable system and mechanism? What type of system and mechanism are appropriate? The purpose of this study is to answer these questions and recommend a proper system of financing and allocation mechanism. To achieve these goals, first, by using Meta-analysis different allocation mechanisms and their suitability criterion were identified. Then in the framework of different financial systems 6 criteria and 10 mechanisms were assessed by AHP technique. The evaluation result showed that Income Contingent Loans is the best mechanism for financing higher education in the world. At the end, based on the market and above mechanism, an appropriate method of financing Iranian higher education is recommended for Iran. Keyword: Funding Mechanism of Higher Education, Higher Education Subsidies, Models of Financing Higher Education, Analytic Hierarchy Process (AHP).