هيستركتومي اورژانس حوالي زايمان در شمال ايران

Emergency Peripartum Hysterectomy in North of Iran

خلاصه سابقه و هدف: هيستركتومي اورژانس حوالي زايمان يك جراحي بزرگ است، كه تقريبا هميشه در موارد خونريزي هاي شديد و تهديد كننده حيات بعد از زايمانهاي واژينال يا سزارين انجام مي شود. با توجه به اهميت عوارض و مرگ و مير مادران باردار در سيستم بهداشتي كشورمان در اين مطالعه ميزان، انديكاسيون، عوامل خطر و عوارض بيماران تحت عمل هيستركتومي اورژانس حوالي زايمان در بيمارستان هاي آموزشي و درماني دانشگاه علوم پزشكي بابل طي 10 سال مورد بررسي قرار گرفته است. مواد و روشها: اين مطالعه مقطعي در طي 10 سال (90-1381) در بيمارستان هاي شهيد يحيي نژاد و آيت الله روحاني بابل در بيماراني كه تحت جّراحي هيستركتومي حوالي زايمان جهت حفظ بقاي مادر قرارگرفته بودند، انجام شد. اطلاعات دموگرافيك بيماران، نوع زايمان، نوع هيستركتومي، علّت و مدّت زمان هيستركتومي، ميزان دريافت خون و فرآورده هاي خوني، تعداد روزهاي بستري، عوارض و مرگ و مير مادراني و نوزاد متولّد شده از پرونده ها ثبت گرديد و نتايج مورد بررسي قرار گرفت. يافته ها: در 37595 زايمان در طي 10 سال 22مورد هيستركتومي جهت حفظ جان مادر در حين يا بعد از زايمان انجام شد. (5/0 در هزار زايمان) كه ميزان آن در زايمانهاي سزارين 7/0 در هر1000 زايمان و در زايمانهاي واژينال 2/0 در هر1000 زايمان بود. شايع ترين علل هيستركتومي حوالي زايمان به ترتيب شامل 8 مورد آتوني رحم (4/36%) و 6 مورد چسبندگي غير طبيعي جفت (3/27%) بوده است و فاكتور خطر براي چسبندگي غيرطبيعي جفت، سابقه سزارين و كورتاژ بود. در تمام بيماران تزريق خون صورت گرفت و 11 بيمار (6/84%) پس از عمل درICU بستري شدند از اين تعداد بيماران 5 نفر (5/38%) دچار تب پس از عمل شدند و در دو مورد (2/15%) آسيب مثانه و حالب ايجاد شد. 3 مورد (6/13%) مرگ مادر بعلّت شوك هموراژيك اتفاق افتاد. نتيجه گيري: بر اساس نتايج مطالعه حاضر شيوع هيستركتومي اورژانس حوالي زايمان با روش سزاريني بيشتر از زايمان طبيعي بوده و سابقه سزارين قبلي و كورتاژ نيز از عوامل خطر چسبندگي غيرطبيعي جفت مي باشند.

ABSTRACT BACKGROUND AND OBJECTIVE: Emergency peripartum hysterectomy (EPH) is a major surgery that usually performs in severe and life threatening bleeding after vaginal or cesarean delivery. Since, maternal morbidity and mortality is important in health system of our country so we studied incidence, indications, risk factors and complications of this surgery in pregnant women undergoing emergency peripartum hysterectomy at the hospitals of Babol University of medical sciences during 10 years. METHODS: This cross-sectional study was performed on pregnant women undergoing emergency peripartum hysterectomy in Shahid Yahyanejad and Ayatollah Roohani hospitals of Babol, Iran during 2002-2011. Data such as demographic data, type of delivery and hysterectomy, amount of blood transfusion, days of hospitalization, maternal and neonatal morbidity and mortality were gathered and the results were analyzed. FINDINGS: Twenty two EPH cases were identified among 37595 deliveries giving an incidence of 0.5 per 1000 deliveries that its rate in cesarean section delivery was 0.7 per 1000 and in vaginal delivery was 0.2 per 1000. The most indications of peripartum hysterectomy were 8 cases with uterine atony (36.4%) and 6 cases with abnormal placentation (27.3%), and the cesarean section and curettage were major risk factors for abnormal placentation. Blood transfusion was performed in all of patients and intra and postoperative complications included: 11 cases (84.6%) with intensive care admission that 5 cases (38.5%) of them had febrile morbidity and also 2 cases (15.2%) of them had vesical and urethral injury. There was 3 (13.6%) maternal death due to hemorrhagic shock. CONCLUSION: According to the results of this study, incidence of EPH in our study was more in cesarean section than vaginal delivery and history of previous cesarean section and curettage were the risk factors for abnormal placentation.