بررسي تنوع فنوتيپي و آلودگي به بورليا در جمعيت‌هاي مختلف كنه‌هاي اورنيتودوروس تولوزاني استان زنجان

Study of Phenotypic Variability and Borrelia Infectivity in Different Populations of Ornithodoros Tholozani in Zanjan Province

زمينه و هدف: كنه‌ي اورنيتودوروس تولوزاني با گزش و خون خواري از انسان از اهميت پزشكي و بهداشتي خاصي برخوردار است. به رغم اهميت پزشكي و بهداشتي اين كنه، تاكنون مطالعات دقيقي جهت تفكيك فرم‌هاي مختلف و استعداد‌هاي آن‌ها در انتقال بيماري انجام نيافته است. به‌همين دليل براي تعيين تنوع فنوتيپي و آلودگي سويه‌هاي مختلف اين كنه به بورليا پرسيكا در استان زنجان، مطالعه‌ي حاضر انجام يافت. روش بررسي: در اين مطالعه‌ي توصيفي، نمونه‌هاي اورنيتودوروس تولوزاني در مشاهدات استريوميكروسكوپ با دقت 1/0 ميكرومتر، 20 شاخص مرفومتريك كمي اندازه‌گيري و به‌همراه الگوهاي پارامترهاي كيفي مورد ارزيابي قرار گرفتند. نمونه‌هاي مورد بررسي همچنين با خون خواري از نوزاد 3 روزه‌ي موش سوري و تزريق سوسپانسيون له شده آن‌ها به صفاق نوزاد موش، تعيين آلودگي به بورليا شدند. يافته‌ها: بررسي آزمايشگاهي نمونه‌ها نشان داد كه آلودگي به بورليا در نمونه‌هاي اين كنه‌ها 4 تا 8 در هزار است. بررسي صفات مرفومتريك نمونه‌هاي اين كنه از شهرستان‌هاي خدابنده و ماه‌نشان مشخص كرد كه اندازه‌ي بدني ماده‌ها، 93/3×81/6 ميلي‌متر بود و جمعيت‌هاي دو سويه ماه‌نشان و خدابنده در اندازه عرض كاپيتولوم و منفذ جنسي تفاوت داشتند. نرهاي اورنيتودوروس تولوزاني كوچك‌تر از ماده‌ها بودند و به اندازه 6/2×6/4 ميلي‌متر مي‌رسيدند. به جز طول و عرض كاپيتولوم كه در نمونه‌هاي ماه‌نشان بيشتر از نمونه‌هاي خدابنده ديده شد، بقيه‌ي شاخص‌ها تفاوتي نداشتند. نمف‌هاي اين دو سويه در اندازه‌ي بدني، طول و عرض كاپيتولوم، طول بندهاي 2 تا4 پالپ با هم ديگر تفاوت داشتند و در بقيه‌ي صفات مشابه هم بودند. نتيجه‌گيري: نظر به وجود تفاوت‌هاي مرفومتريك نمونه‌ها در مناطق مطالعاتي و آلودگي آن‌ها به بورليا، كمبود و نبود اطلاعات جامع جهت تفسير اين اطلاعات و انجام مطالعات جامع براي بازنگري توصيف گونه، بيان جايگاه سيستماتيك سويه‌هاي مختلف و تعيين ماهيت مولكولي جهت شناسايي اين كنه، تهيه‌ي پروتوكل تشخيص مولكولي براي اولويت بندي مناطق عملياتي، پايش عمليات اجرايي جهت تعيين دقيق نرخ آلودگي كنه‌ها به بورليا مناطق جغرافيايي مختلف ضروري به نظر مي‌رسد. واژگان كليدي: اورنيتودوروس تولوزاني، استان زنجان، خدابنده، ماه‌نشان، بورليا پرسيكا، صفات مرفومتريك

Bakground and Objective: The soft tick, Ornithodoros tholozani, is of major medical importance due to biting humans and taking blood-meal. Despite the medical importance of this tick, no in-depth studies have been carried out to distinguish different forms and their capability in transmitting the disease. To this end, this study was carried out to identify phenotypic diversity, and contamination of the different strains of this tick to Borrelia persica in Zanjan province. Materials and Methods: In this descriptive study, microscopic examination was carried out with 0.1 micrometer precision, and 20 quantitative morphometric indexes were measured alongside the assessment of qualitative factors. The contamination to Borrelia was investigated through feeding on three-day-old neonate mice, and injection of squashed suspension into the peritoneum of the mice. Results: laboratory investigation revealed that the contamination by Borrelia in tick samples was 0.004-0.008. Morphologic traits examination revealed that body size of the ticks from Khodabandeh and Mahneshan cities was 6.81× 3.93 mm. The two strains of Khodabandeh and Mahneshan had different capitulum widths, and genital opening sizes. Males of Ornithodoros tholozani were smaller than females reaching a size of 4.6 × 2.6 mm. Apart from the length and width of capitulum which were higher in Mahneshan samples than in Khodabandeh, the other indexes were not significantly different. The nymphs in the two strains differed in the body size, the length and width of capitulum, the lengths of the second and fourth segments of the palp; however, they were identical in other indexes. Conclusion: Regarding the morphologic distinction between samples in the study sites and their contamination by Borrelia; and lack of comprehensive knowledge in analyzing the data, it seems necessary to conduct extensive research in order to review description of the species, express taxonomic position of different strains and provide molecular identification protocol in order to prioritize the application sites, and monitor the administration plans to precisely determine the infection rate of the ticks to Borrelia in diverse geographical regions. Keywords: Ornithodoros tholozani, Zanjan province, Borrelia persica, Morphometric indexes