رابطه‌ي ميان هوش هيجاني و مهارت‌هاي اطلاع‌رساني و مرجع مجازي در كتابداران كتابخانه‌هاي منتخب دانشگاه‌هاي علوم پزشكي ايران

Association between Bar-on Emotional Intelligence Factors and Virtual Reference Skills: A Case Study of Universities of Medical Sciences

مقدمه: مهارت‌هاي هوش هيجاني مي‌توانند به عنوان راه‌بردي مفيد در تعامل بين كتابدار و مراجعه‌ كننده در نظر گرفته شود تا از طريق آن نياز مراجعان و خدمات درخواستي آنان به بهترين نحو شناسايي گردد. بنابراين توجه به آن مهارت‌ها در روند ارتباط كتابداران با كاربران مي‌تواند بسيار حايز اهميت باشد. هدف اصلي پژوهش حاضر، شناخت رابطه‌ي هوش هيجاني و مهارت‌هاي اطلاع‌رساني مرجع مجازي در كتابداران كتابخانه‌هاي منتخب دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور بوده است. روش بررسي: پژوهش حاضر از نوع پيمايشي تحليلي است. جامعه‌ي پژوهش شامل 44 نفر از كتابداران كتابخانه‌هاي منتخب دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور در سال 1389 بوده است. ابزار گردآوري اطلاعات شامل پرسش‌نامه‌ي استاندارد هوش هيجاني و پرسش‌نامه‌ي محقق ساخته‌ي مهارت‌هاي ميز مرجع مجازي بود كه مولفه‌هاي مستخرج در آن بر اساس مطالعه‌ي متون و منابع مرتبط با اين حوزه گردآوري گرديد. روايي پرسش‌نامه‌ها با استفاده از نظر متخصصان موضوعي و پايايي آن‌ها بر اساس Cronbach alpha براي پرسش‌نامه‌ي هوش هيجاني 82/0 = a و پرسش‌نامه‌ي مهارت‌هاي ميز مرجع مجازي 92/0 = a مورد تاييد قرار گرفت و داده‌ها به وسيله‌ي شاخص‌هاي مركزي و پراكندگي آمار توصيفي و آزمون‌هاي آماري پارامتري t تك نمونه‌اي و t براي گروه‌هاي مستقل و همچنين ضريب همبستگي Pearson مورد بررسي قرار گرفت. يافته‌ها: در توصيف مولفه‌هاي هوش هيجاني، بزرگترين ميانگين مربوط به مولفه‌ي خودانگيزي (34/12)، كوچكترين ميانگين مربوط به مولفه‌ي مديريت استرس (12) به دست آمد. در توصيف مولفه‌هاي اطلاع‌رساني و مرجع مجازي، بزرگترين ميانگين مربوط به مولفه‌ي ارتباط با كاربر (61/55)، كوچكترين ميانگين مربوط به مولفه‌ي اشاعه و انتقال اطلاعات (80/27) به دست آمد. ميانگين هر يك از مولفه‌هاي مهارت‌هاي خودآگاهي، توان سازگاري، خودانگيزي، مديريت استرس، خلق و خوي عمومي از ميانگين مقياس كمتر است. ميانگين مولفه‌ي مهارت‌هاي شخصي و حرفه‌اي به ترتيب با ميانگين‌هاي 83/11 و 16/4 از ميانگين مقياس بيشتر است. اما ميانگين مولفه‌ي ارتباط با كاربر و انتقال اطلاعات از ميانگين مقياس كمتر است، در حالي كه بين مهارت اطلاع‌رساني و مرجع مجازي با ميانگين مقياس تفاوت معني‌داري مشاهده نشد. بين مولفه‌هاي هوش هيجاني و مهارت‌هاي اطلاع‌رساني و مرجع مجازي همبستگي مستقيم، معني‌دار و مثبت قوي وجود داشت. نتيجه‌گيري: با توجه به ارتباط مستقيم ميان هوش هيجاني و مولفه‌‌هاي آن با مهارت‌هاي مرجع مجازي، بنابراين هر چه مولفه‌هاي هوش هيجاني كتابداران افزايش پيدا كند، مهارت‌هاي اطلاع‌رساني و اجراي مرجع مجازي نيز در آنان افزايش مي‌يابد، در نتيجه تعامل بيشتر بين كتابدار و مراجعه‌ كننده به وجود مي‌آيد و نياز مراجعان و خدمات درخواستي آن‌ها بهتر شناسايي و رفع مي‌گردد. واژه‌هاي كليدي: هوش هيجاني؛ خدمات مرجع؛ مرجع مجازي؛ كتابداران

Introduction: The main aim of this study was to recognize the correlation between the emotional intelligence factors and virtual reference skills in academic libraries of medical sciences in Iran. Methods: In this study, the study population consisted of 44 subjects (employed in academic libraries of medical sciences) who were randomly selected. The data collection tools were two questionnaires one of which was to measure emotional intelligence skills based on interpersonal subscale of Bar-on emotional intelligence questionnaire, and the second one was based on researcher-made information questionnaire, in order to evaluate the virtual reference skills. The reafter, the collected data were studied and analyzed via central indices and dispersion (scattering) of descriptive statistics and statistical tests of parametric single sample-t and t for independent group as well as Pearson correlation coefficient and step by step multiple regression. Results: The findings of the study showed a significant correlation between the emotional intelligence factors and the related subscales with virtual reference skills. Conclusion: The regression analysis results showed that empathy skills can foretell and adapt the virtual reference skills in librarians. Keywords: Emotional Intelligence; Reference Services; Virtual Reference; Librarians