تعيين حد آستانه تحمل به شوري، شيب كاهش عملكرد و نياز آبشويي روناس در شرايط مزرعه‌اي

Determination of salt tolerance threshold, slope of yield reduction and leaching requirement for madders under field conditions

وسعت و پراكنش اراضي شور، كمبود منابع آبي متعارف و شور شدن ثانويه اراضي محدوديت‌هايي را در توليد گياهان زراعي ايجاد كرده است. از اين‌رو كاشت گياهان متحمل به شوري همواره به‌ عنوان يكي از راهكارهاي بهره‌برداري از منابع آب و خاك شور مطرح بوده است. يكي از اين گياهان روناس (Rubia tinctorum L.) است كه كاشت آن در اراضي شور سابقه طولاني دارد. اين تحقيق براي ارزيابي تاثير تنش شوري بر عملكرد ريشه روناس در مزرعه تحقيقات شوري صدوق طي سه سال اجرا شد. آزمايش‌ها به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. تيمارها شامل روش‌هاي مختلف كاشت (بذري و قلمه‌اي) شوري‌هاي مختلف آب آبياري (dS/m 17، 14، 7، 5/2) بودند. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد كه اگر چه با افزايش شوري عملكرد ريشه روناس به تدريج كاهش مي‌يابد، ليكن در روش كاشت قلمه‌اي عملكرد ريشه بيشتري نسبت به روش كاشت بذري حاصل مي‌شود. اين امر به‌ خصوص در شوري‌هاي پايين آشكار‌تر بوده، ليكن در شوري‌هاي بالا كه تفاوت زيادي بين روش‌هاي مختلف كاشت وجود ندارد، هر يك از دو روش مي‌تواند انتخاب شود. نتايج حاصله همچنين نشان داد كه حد آستانه تحمل به شوري روناس در روش‌هاي مختلف كاشت تفاوتي نداشته و dS/m 4 و شيب كاهش عملكرد 3/2 درصد است و پس مي‌توان آن‌ را در گروه گياهان نيمه‌متحمل گروه‌بندي كرد.

In Iran, vast amounts of saline lands, shortage of fresh water and secondary land salinization are major limiting factors for conventional crop production. Use of salt tolerant crops such as madders (Rubia tinctorum L.) for utilization of saline soil and water resources has been the subject of many studies. In order to study the effect of salt stress on yielding of madder roots, a factorial experiment was conducted in the form of complete randomized block design with three replicates at Sadooq Salinity Research Farm, Yazd, Iran. Treatments were two planting methods (seeding, root-cutting) and different salinity levels of irrigation water (2.5, 7, 14, 17 dS/m). Results showed that at low salinity levels madders gives higher yield when planted by root-cutting method. However, at high salinity levels there is no significant difference between the two methods. Results of the experiment also showed that salt tolerance threshold value of madders is about 4 dS/m and the slope of yield reduction is 3.2 percent.Therefore, classifying it as a moderately salt tolerant crop is proposed.