بررسي لايسي‌متري موازنه آب و نمك ناحيه ريشه نهال خرما در مديريت‌هاي مختلف زراعي

Lysimeter water and salt balance study of the roots of palm trees under different field managements

تنش‌هاي شوري و خشكي از مهم‌ترين مسايل در مناطق خشك و نيمه خشك است. براي بررسي اثر حفظ رطوبت خاك و كنترل سطح ايستابي شور بر بيلان آب و نمك ناحيه ريشه، گيرايي و رشد نهال خرما، آزمايش لايسي‌متري در قالب طرح كرت‌هاي دو بار خرد شده با سه سطح شوري آب زيرزميني (4 S1 ?، 8 S2=و 12 S3= دسي‌زيمنس‌برمتر)، دو عمق سطح ايستابي (60 D1= و 90D2= سانتي‌متر) و دو سطح كاربرد مالچ (M1 =بدون مالچ و =M2برگ خرد شده خرما حدود 5/5 كيلوگرم در متر مربع) در سه تكرار انجام شد. ميزان آب آبياري بر اساس روش تشتك تبخير تخمين زده شد. نتايج نشان داد كه عمق كمتر آب زيرزميني، ميزان تجمعي تبخير و تعرق واقعي را 43/4 تا 23/9 درصد و 28/9 تا 3/12 درصد به ترتيب در تيمارهاي بدون مالچ و با مالچ افزايش داد. مالچ دهي به آبشويي نمك‌ها كمك كرد، به طوري كه شوري خاك لايسي‌مترهاي داراي پوشش كاهش يافت. درصد گيرايي نهال‌هاي خرما 100 درصد بود. كاربرد مالچ باعث بهبود رشد نهال‌ها شد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه مالچ‌دهي در سطح يك درصد بر ميزان تبخير و تعرق تجمعي، تغييرات شوري ناحيه ريشه، محيط تنه، تعداد برگ و برگچه و طول برگ نهال‌هاي جوان خرما موثر است. شوري و عمق آب زيرزميني تاثير معني‌داري بر هيچ كدام از شاخص‌ها نداشت. بنابراين، رشد مناسب نهال‌هاي خرما در شرايط منطقه با مديريت مناسب امكان‌ دارد.

Salinity and drought are the major problems in arid and semi arid areas. To evaluate the effect of water table control on the root zone salt balance and plant growth, lysimeter experiments were conducted. The statistical design was a split–plot-plot arrangement of randomized complete block design with three replicates that included 3 levels of ground water salinity (main plot; S1= < 4, S2= 8 and S3=12 dS/m), 2 water table depths (sub plot: D1=60 and D2=90 cm) and two levels of soil surface cover (sub plot plot: M1= no mulch and M2= date palm leaves mulch). In these experiments, sufficient leaching was not provided. The results showed that shallow water table increased accumulated ETc 4.43-9.23 % in treatments without mulch and 9.28-12.23 in mulched treatment. Also mulching and water table control helps to increase salt leaching and decrease soil EC. The survival rate of plants was 100% in all the treatments. Also mulch improved the growth of date palm. The ANOVA analyses indicated that mulch had a significant effect on water balance and salt change rate of the root zone, new leaf and leaflet numbers at level of 1%. However, the levels of salinity did not have a significant difference. Therefore, if shallow saline water tables could be managed and soil surface could be covered, date palm plantation establishments could thrive without harmful symptoms.