كاربرد كودهاي زيستي و شيميايي نيتروژنه در ارقام گندم دوروم

Effect of Integrated Application of Azotobacter chroococcum and Azospirillum brasilense and Nitrogen Chemical Fertilizers on Qualitative and Quantitative of Durum Wheat

به منظور بررسي اثر باكتري هاي افزاينده رشد و كود شيميايي بر عملكرد و اجزاي عملكرد ارقام گندم دوروم، آزمايشي به صورت اسپليت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي دهلران، استان ايلام در سال زراعي 90-1389 اجرا شد. عوامل آزمايشي شامل سه رقم گندم دوروم (ياواروس، كرخه و سيمره)،كود شيميايي نيتروژن (كود اوره) در 3 سطح (40، 80 و 120 كيلوگرم در هكتار) و كود زيستي در 3 سطح (عدم تلقيح، تلقيح با ازتوباكتركروكوم Azotobacter chroococcum و آزسپريليوم برازيلنس Azospirillum brasilense بودند. نتايج نشان داد كه بين ارقام مورد استفاده از نظر صفات مورد مطالعه اختلاف معني داري وجود داشت. رقم ياواروس داراي بيشترين ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و عملكرد بيولوژيك بود. بين سطوح مختلف كود شيميايي نيتروژن نيز اختلاف معني داري مشاهده شد. بيشترين ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملكرد بيولوژيك و پروتيين دانه در سطوح كودي 120 كيلوگرم در هكتار نيتروژن به دست آمد.. كودهاي زيستي بر صفات اندازه گيري شده تاثير معني داري داشت. بيشترين ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، تعداد سنبله در متر مربع و عملكرد دانه در تيمارهاي عدم تلقيح و تلقيح با كودهاي زيستي به دست آمد. اثر متقابل رقم در كود شيميايي نيتروژن بر ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، تعـداد سنبله در متـر مربع و عملكرد دانه معني دار شد. بيشترين عملكرد دانه در رقم ياوارس و 120 كيلوگرم كود نيتروژن و كمترين عملكرد دانه نيز در تيمار رقم سيمره و 40 كيلوگرم كود نيتروژن در هكتار حاصل شد. اثر متقابل رقم در كود زيستي تنها بر شاخص برداشت معني دار شد. اثر متقابل كود شيميايي در كودهاي زيستي بر تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در متر مربع و عملكرد دانه معني دار شد. اثر متقابل سه گانه رقم با كود شيميايي و كود زيستي نيز تنها بر عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك معني دار گرديد. بيشترين عملكرد دانه در رقم ياوارس و 120 كيلوگرم كود نيتروژن و تلقيح با آزسپريليوم و كمترين عملكرد دانه در رقم سيمره با 40 كيلوگرم كود نيتروژن در هكتار و عدم تلقيح مشاهده شد.

To study the effect of plant growth promoting bacteria (PGPR) and mineral nitrogen fertilizer on yield and yield components of three durum wheat cultivars, an experiment was conducted as a split factorial based on randomized complete block design with three replications in Dehloran Research Station in Ilam, Iran in 2011-2012 cropping season. Experimental factors consisted of durum wheat (Yavaroosm, Kharkheh and Simareh) was assigned to main plot and nitrogen fertilizers at 3 levels (40, 80 and 120 kg.ha-1) and bio-fertilizer (non-inoculation, inoculating with Azotobacter chroococcum, Azospirillum brasilense) to sub plot. Results of analysis of variance showed that among cultivars studied there were significantly differences at traits under study. Yavaroos had the highest plant height, 1000- grain weight, and biological yield. The highest plant height, 1000- grain weight, biological yield and protein content was obtained by application of 120 kg/ha nitrogen fertilizer, but there were not different effect between 80 and 120 kg/ha nitrogen fertilizer. Traits under study were affected by using bio-fertilizer. The highest plant height, number grain per spike, 1000- grain weight, grain yield were obtained from inoculation plants with bio-fertilizer. The effect of cultivar by nitrogen chemical fertilizer interaction had significant effect on plant height, number of grain per spike, 1000-grain weight, and spike per meter squared and grain yield. The highest grain yield was obtained from Yavaroos using 120 kg/ha and the lowest grain was observed from Simareh cultivar and 40 kg/ha. Interaction effect of cultivar and bio- fertilizer had significant effect on harvest index only. Nitrogen fertilizer by bio- fertilizer interaction had significant effect on only grain yield, spike/m-2 and grain yield. The highest grain yield was obtained from Yavaroos cultivar when it were inoculation with Azospirillum 120 kg/ha and the lowest grain yield observed Simareh cultivar when it was treated with 40 kg/ha.