تحليل محتواي كتاب درسي علوم تجربي سال دوم راهنمايي بر اساس عوامل خلاقيت گيلفورد

Content analysis of science textbook based on Guilford’s creativity factors

زمينه : حل مساله و خلاقيت از ممتازترين توانايي هاي شناختي انسان است. كشورهاي دنيا پرورش قوه خلاقيت شاگردان را ارزشمندترين هدف تربيتي به شمار مي‌آورند. روش: روش تحقيق در اين پژوهش توصيفي-پيمايشي از نوع تحليل محتوا و كاربردي مي باشد. جامعه آماري اين پژوهش شامل محتواي كتاب درسي علوم تجربي دوم راهنمايي در سال تحصيلي 90- 1389 مي باشد. حجم نمونه برابر با حجم جامعه آماري انتخاب گرديده است. ابزار اين تحقيق فرم تحليل محتواي محقق ساخته با توجه به الگوي عوامل خلاقيت گيلفورد مي باشد. براي تحليل محتواي كتاب درسي علوم تجربي دوم راهنمايي از يك طرح كد گذاري استفاده شده است. اين كار در سه مرحله انجام شده است. در مرحله اول محتواي كتاب به چهار قسمت (متن، تكاليف و فعاليت ها، تصاوير و جداول) تقسيم شده؛ در مرحله دوم كليه واحدها در تمامي قسمت ها با طبقه مورد نظر، از نظر شاخص هاي خلاقيت گيلفورد مطابقت داده شده و در جداول مربوطه ثبت شده؛ و در مرحله سوم واحدهايي كه در سطح بالاي عوامل خلاقيت گيلفورد قرار داشتند شناسايي و شمارش شده اند. روايي ابزار تحقيق بر اساس نظرات متخصصان تعليم و تربيت قابل قبول بود و پايايي بر اساس فرمول هولستي مورد محاسبه قرار گرفته است (مقدار آن 93/0). داده هاي حاصل با استفاده از آمار توصيفي ( شامل فراواني و درصد) مورد تجزيه وتحليل قرار گرفته است . هدف: اين مقاله به بررسي كتاب علوم تجربي ازنظرمحتواي آموزشي مناسب براي رشد خلاقيت پرداخته است. يافته ها: كتاب درسي علوم تجربي دوم راهنمايي تاكيد بيش از حد به سطح حافظه شناختي و تفكر همگرا دارد و به تفكر واگرا و تفكر ارزشياب در حد ضعيفي توجه نموده است. نتيجه گيري: درمحتواي كتاب درسي علوم تجربي دوم راهنمايي بين سطوح گوناگون خلاقيت گيلفورد تعادل مناسبي وجود ندارد و بايستي در اين زمينه تمهيداتي انديشيده شود.

Background: The present research entitled “content analysis of science textbook based on Guilford’s creativity factors". Analyzing the content of science textbooks could have an important role to enhance the content and pupilsʹ creativity levels respectably. Method: The research method is descriptive and a content analysis type. The statistical society of this research included a second guidance year experimental science textbook in the academic year of 1389-90. The sample volume is equal with statistical society. Instrument of this research is a researcher made form of content analysis depending on Guilford’s creativity factors. To analyze the content of second guidance year experimental science textbook a coding schema has been used. This work was conducted in three stages, in the first stage, the book was divided into four parts (text, assignments and activity, images and tables). In the second stage all units in all parts of the desired class were matched with Guilford’s creativity parameters and were recorded in related tables. In the third stage, those units which were in the high level of Guilford’s creativity factors were identified and counted. Validity of research tools based on education expert opinion was notable and reliability tools based on Holsty formula and 93% was calculated. Data using descriptive statistics (including frequency and percentage) were analyzed. Purpose: The most important issue in educating the creative children is making use of appropriate teaching contents. Result (s): The results showed that the second guidance year experimental science textbook focus too much on the level of cognitive memory and convergent thinking and has poor attention on divergent and evaluation thinking.Conclusion: The results indicates the point that in content of second guidance year experimental science textbook, There is no appropriate balance between different levels of Guilford’s creativity