مطالعات لايه نگاري در تپه باستاني ده نو (خوزستان)

Stratigraphy of Deh Nou Archeological Mound (Khuzestan)

تپه ده نو در مطالعات سطح الارضي محققين آمريكايي در خوزستان شناسايي و در سال‌هايي 1968 و 1970 ميلادي توسط استو (Steve) مورد بررسي قرار گرفت كه طي آن چند آجر كتيبه دار يافت شدند. گنجوي و كارتر (Carter) نيز در آنجا چند نمونه آجر كتيبه دار پيدا كردند. قديمي ترين آجرنوشته يافت شده مربوط به دوران حكومت پادشاه ايلامي، ايگي هلكي در حدود قرن چهاردهم پيش از ميلاد مي باشد. پس از او از ديگر شاهان ايلامي، شوتروك ناهونته و پسرش كوتير ناهونته نيز آجرنوشته هايي به دست آمده كه كتيبه هاي تمامي اين شاهان حكايت از ساخت و مرمت معبدي براي الهه منزت دارد. در سال 1379 خورشيدي بررسي سطح الارضي تپه ده نو توسط بهزاد مفيدي صورت گرفت. با توجه به نتايج اين بررسي ها و همچنين اندازه گيري هاي ژيوفيزيكي بخشي از تپه در سال 1381 خورشيدي، تصميم گرفته شد لايه هاي مختلف اين تپه باستاني دقيق تر مطالعه شوند كه اين مهم در بهار سال 1391 محقق گرديد. در اين فصل كاوش به منظور شناخت آثار ايلامي، در ارتفاعات مختلفي در بدنه مسيل طبيعي موجود در ميانه تپه تاريخي، برش هايي ايجاد شد. در لايه-نگاري مشخص گرديد آثار سده هاي اسلامي تقريباًً دو متر از حجم خاك بالايي سطح تپه را دربر گرفته است. به رغم شناسايي سفال هاي دوران پارتي در سطح تپه، بخش كاوش شده فاقد استقرارهاي دوران پارتي بود. در عمق حدود دو متري از سطح تپه يعني در زير آثار اسلامي، ساختار خشتي بزرگ مربوط به معماري دوران ايلامي آشكار گرديد. تاريخ نگاري آثار مكشوفه از تپه ده نو بر اساس مقايسه با داده هاي قبلي در شوش، چغازنبيل و هفت تپه انجام شد. داده هاي كاوش امكان شناخت بخشي از سفال هاي هزاره سوم تا اوايل هزاره اول پيش از ميلاد را در ده نو فراهم كرد كه لازم است در كاوش هاي بعدي تكميل گردد.

Deh Nou mound was identified during the surface surveys of American researchers. Then it was surveyed by Steve in 1968 and 1970, in which some bricks with inscriptions were found. Ganjavi and Carter also found a few inscribed bricks there. The oldest inscribed brick dates back to the reign of the Elamite king, Igi Helgi, 14th century B.C. Moreover, inscribed bricks of two Elamite kings, ?utruk-Nahhunte and his son, Kutir-Nahhunte, were also found that all of them referring to construction and repairs of a temple devoted to the Manzat goddess. In 2000, surface surveys on Deh Nou mound was done by by one of us (B. Mofidi). According to the results of these surveys and geophysical measurements which were accomplished in parts of the mound in 2002, a decision was made for a more detailed study on the various layers of this archaeological mound. This was performed in the spring of 2012. During this season of excavations, in order to identify Elamite artifacts, sections were cut at different heights in the body of the natural floodways locating in the middle of the mound. This stratigraphy showed that upper part of the mound ground consists of a 2 meter layer of Islamic artifacts. Despite the identification of Parthian pottery on the surface of the mound, no evidence of settlements from this historical period was traced in the excavated part. At a depth of about two meters below the surface of the mound, a large mud-brick structure of Elamite architecture became evident. Chronology of findings from Deh Nou mound was done on the basis of comparison with the past gathered data from Susa, Chogha Zanbil and Haft Tappeh. The excavation data made the identification of a limited number of ceramics from the third millennium to the early first millennium B.C. possible which should be continued and completed in the further excavations.