از قلم مورخان تا كلنگ باستان‌شناسان

From the Pen of Historians to the Pickax of Archaeologists

در هيچ دوره اي، تاريخ و حضور تاريخي انسان در جهان چونان وجودي تاريخي شده و تاريخ مند، گسترده، فراگير و جهان‌شمول‌تر از دوره جديد، موضوعيت شناخت نداشته و ماده و موضوع معرفت نبوده است. هيچ دوره اي كنجكاو و حساس و گشاده دست‌تر از دوره جديد، سرمايه عمر نسل‌هايي از سخت كوش ترين فرزندانش را هزينه به كف آوردن و به-دست دادن معرفت و فهمي قابل قبول از موقعيت و معناي حضور و تقدير تاريخي انسان در جهان به كمك و به وساطت منابع و ماده هاي تاريخي نكرده است. درهيچ دوره اي عقبه تاريخي و پيشينه فرهنگي و سابقه اجتماعي و مواريث مدني و معنوي مردمان از هر تيره و تبار و قوميت و مليتي و متعلق به هر دوره اي اين چنين ماده و موضوع دانش و دانايي انسان نبوده است كه در دوره جديد. در همين دوره شگفتي ها و خلاف آمدها و تناقض هاي عقلانيت مدرن و عصر سيطره و سيادت يكي از آتشناك ترين و جنجالي ترين تمدن هاي تاريخ، جامعه و جهان بشري ما شاهد رويداد بزرگ و بي سابقه ديگري نيز بوده ايم؛ كشفي از جنس ديگر و كلنگي بر نوك قلم انديشه اي از جنس ديگر. براي نخستين بار قلم مورخان را مي بينيم كه سر از كلنگ باستان‌شناسان بركشيده است. اينك كلنگ و كمچه دانش نوبنياد باستان شناسي چابك و چالاك تر و جهاني و جهان شمول تر از قلم مورخان، وجب به وجب و لايه به لايه و دوره به دوره ارض تاريخ و پيشينه تاريخي آدميان را زير جراحي-هاي بي امان خود گرفته و مي كاود و درباره اش داوري مي كند. در همين عصر به غايت طوفاني و منقلب و متحول و متورم و ملتهب است كه مشاهده مي كنيم آثار و اثقال و اجساد و اجسام ارض تاريخ آدمي چونان ماده و منبع شناخت و موضوع معرفت، لايه به لايه نبش و كشف و گردآوري شده و زير سقف هاي بلند و ترك خورده موزه هاي عالم مدرن به تماشا نهاده مي شود. در سلسله مباحثي كه از محضر خواننده گرامي مي گذرد سعي شده برخي از ابعاد اين رويداد بسيار مهم و بي سابقه از منظري تاريخي ـ فلسفي غوررسي و واكاوي شود.

Archaeology and history might have many things to do with each other in historical past and present field. Both of them belong to the same category of our historical knowledge. Pickax of archaeologists have been raised from the pen of historians after the fundamental and revolutionary changes occurred in the historical thoughts and understanding of history. The main task of both as an academic discipline turned toward deeper understanding about our historical “Parousia” in the world. This article aims at giving a brief analytical view of homogeneity of two disciplines.