رويارويي با نابرابري فضايي ضمن به‌كارگيري برنامه‌ريزي مبتني بر ارتقاي كيفيت زندگي (مورد مطالعه: منطقه 13 شهر تهران)

Dealing with Spatial Inequality while Implementing Life-Quality Enhancement-Based Planning (The Case of District 13 of the City of Tehran)

رشد سريع شهرنشيني، مشكلات متعددي را در شهرهاي كشورهاي كمتر و بيشتر توسعه‌يافته به همراه داشته است. از جمله عمده‌ترين اين مشكلات، نابرابري‌هاي فضايي است كه گسترش و بسط آن، ساختار فضايي شهرها را دچار تغيير و تحول مي‌كند. تداوم نابرابري‌هاي فضايي و افت كيفيت زندگي در برخي نواحي خرد شهري و نارسايي شيوه‌هاي موجود، ضرورت تمهيد و اختيار شيوه‌هاي متفاوت اما امكان‌پذير در برنامه‌ريزي و مديريت شهري را مطرح مي‌سازد. اين نوشتار در پي تاكيد بر ضرورت توجه به افت كيفيت زندگي در نواحي داراي نابرابري‌هاي فضايي است كه نيازمند تحليل، تفسير و تبيين ساختار ويژه خود، علل پديدار شدن ساختار نابرابر و افت كيفيت زندگي در آنها، بروز تهديدها و مشكلات، حضور فرصت‌ها و مهمتر از همه، دوري جستن از رويكرد سنتي در برنامه‌ريزي و مديريت نواحي خرد شهري مي‌باشد. در اين راستا، يكي از نواحي خرد شهر تهران كه داراي مشكل نابرابري فضايي و افت كيفيت زندگي است، انتخاب گرديده و به پيش‌شرط‌هاي راه‌اندازي ساز‌و‌كار برنامه‌ريزي و مديريت در آن، اشاره شده است. بديهي است تدوين برنامه‌اي مناسب به‌منظور تعديل يا حذف نابرابري‌ها به همراه افزايش مشاركت مردمي در مديريت شهري و بهره‌گيري از انگاشت چندبعدي و جامع كيفيت زندگي در چارچوب برنامه‌ريزي شهري- به دور از شيوه‌هاي رايج و متداول- به‌عنوان عمده‌ترين هدف اين نوشتار، مي تواند در رسيدن به برابري و تحقق عدالت در شهرها موثر باشد.

Rapid development of urbanization has resulted in a number of problems in the cities of the lesser- and more-developed countries. Spatial inequalities are among the major problems the development of which has changed the spatial structure of the cities. The continuity of spatial inequalities and the decrease in life quality in some small-sized urban districts and the ineffectuality of the current methods necessitate opting for different but feasible methods in urban planning and management. The current study aims at emphasizing the life-quality decrease in the districts with spatial inequalities requiring analysis, interpretation, and putting forward a specific structure to help detect the reasons for the appearance of unequal structure wherein life quality has decreased, the threats and problems, and the opportunities which have avoiding traditional approaches to planning and management in small-sized urban districts in consequence. To this end, one of the small-sized districts of the city of Tehran, which suffers from spatial inequality and the decrease in life-quality, was selected and the preconditions for running planning and managing in it were pointed out. It goes without saying that devising a proper plan to moderate or eliminate the inequalities, together with the increase in public cooperation in urban management, and utilizing multidimensional concept about life quality in urban planning, distinct from the common methods, are among the major objectives of the study resulting in equality and the realization of justice in the cities.