تحليل تناسب اراضي (LSA) براي توسعه شهري در محدوده مجموعه شهري تبريز با استفاده از روش تحليل فرايند سلسله مراتبي

Lands Suitability Analysis for Urban Development in the Metropolitan Area of Tabriz;Using Analytical Hierarchy Process (AHP)

يكي از موارد مهم و پيچيده براي برنامه ريزان شهري تصميم گيري در مورد مكان هاي مناسب جهت گسترش آتي شهرها و تعيين اراضي مناسب توسعه مي باشد. پيچيدگي و فراواني عوامل موثر در تعيين مطلوبيت اراضي براي توسعه شهري لزوم به كارگيري فناوري-هايي براي مديريت بهينه و جلوگيري از رشد پراكنده شهري را مي طللبد. هدف اصلي مقاله حاضر تشخيص و تعيين مكان هاي مناسب جهت گسترش آتي فضاهاي سكونت و فعاليت در محدوده مجموعه شهري تبريز است. بدين منظور از روش هاي ارزيابي چند معياره مبتني بر تحليل سلسله مراتبي براي توليد و تجزيه و تحليل نقشه ها و لايه هاي مختلف كاربري اراضي استفاده شده است. طي اين فرآيند ابتدا شاخص هاي طبيعي و انساني مورد نياز و تاثيرگذار در قالب 12 شاخص شناسايي، تهيه و مورد استفاده قرار گرفته اند و در نهايت نقشه نهايي اراضي مناسب توسعه بر اساس مدل AHP توليد شده است. بر اساس يافته هاي تحقيق، از كل مساحت 8/272761 هكتاري محدوده مورد مطالعه حدود 41 درصد اراضي مناسب و نسبتاً مناسب براي توسعه و 37/31 درصد، اراضي نامناسب و نسبتاً نامناسب براي توسعه تشكيل مي دهند . همچنين از نظر توزيع مكاني اراضي مناسب توسعه بيشتر در قسمت هاي مركزي به طرف جنوب و اراضي نامطلوب در قسمتهاي شرق و شمال به طرف شمال غرب قرار گرفته اند.

One of the important and intricate cases for urban planners has been deciding on appropriate locations for future expansion of cities and determination of suitable land for developing. Intricacy and superfluity of appropriate factors in determining the direction of urban growth required using GIS technology and efficient management for prevention of urban sprawl and environment destroying. The main purpose of this article is providing suitable locations for future expansion of human settlement and activities within the metropolitan area of Tabriz. For this purpose multi-criteria evaluation methods based on Analytical Hierarchy Process (AHP) employing for producing and analysis of maps. At first, the natural and human factors have been identified (12 indicators), then 12 layers prepared and the final map of suitable land for development has been produced based on prepared layers by AHP model. Findings of research show that, the metropolitan area of Tabriz has 4665 hectares but, only 41% of its area is suitable or relatively suitable for human settlement expansion and 37/31 % includes inappropriate and unsuitable for this goals. Also; from the view point of spatial distribution , the suitable lands for further development are located mostly in central parts toward the south and non suitable lands in eastern, northern and north west part.