معرفي ژيومورفولوژي كارستي سنگ هاي كربناته منطقه آهنگران (شمال شرق بيرجند)

Introduction of Karst Geomorphology of Carbonate Rocks in Ahangaran Region (Northeast of Birjand)

فرآيند كارستي شدن باعث ايجاد اشكال زمين ريخت شناسي خاصي مي شود كه معمولاً با تشكيل شكاف ها، كانال ها و حفرات بزرگ انحلالي همراه است. در اين تحقيق منطقه آهنگران واقع در شمال شرق بيرجند (استان خراسان جنوبي) كه داراي درجه حرارت كم و بارش بيش از 200 ميليمتر در سال مي باشد، به منظور شناسايي اين عوارض مورد مطالعه قرار گرفته است. طبقات آهكي متعلق به كرتاسه پاييني عمده ترين سنگ هاي كربناته اين منطقه را تشكيل مي دهد. توده هاي آهكي كارستي نسبتاً گسترده اي در ارتفاعات آهنگران وجود دارد كه تحقيق و بررسي بر روي آنها مي تواند به لحاظ شناسايي اشكال كارستي، آبخوان هاي آهكي و ارتباط فرم هاي كارستي با سيستم آبي منطقه حايز اهميت باشد. توده كارستي آهنگران از نوع كارست هاي مناطق گرم و خشك و بياباني بوده كه داراي چشمه هاي متعددي مي باشد. آب شرب روستاهاي اين منطقه از طريق چشمه هاي دايمي و فصلي تامين مي گردد. علاوه بر چشمه ها، از جمله ديگر اشكال زمين ريخت شناسي كه در اين منطقه مشاهده مي شود، مي توان به كارن ها، چاله هاي باران و دره هاي خشك اشاره نمود. توسعه يافتگي تخلخل ثانويه به صورت شبكه اي از درز و شكستگي ها و عملكرد فرآيندهاي كارستي در سنگ هاي كربناته منطقه از جمله مهم ترين عوامل موثر در كارستي شدن منطقه مي باشند.

Karstification process makes specific geomorphological features and forms typically slots, channels and large dissolution cavities. In this research, Ahangaran region which is located in northeast of Birjand (Southern Khorasan Province) with low temperature and more than 200 mm of annual rainfall has been studied for the purpose of recognition of karstic features. The Lower Cretaceous limestone forms the main carbonate rock unit in this region. There are relatively numerous karstic limestone masses in Ahangaran heights which study of them can be significant in identifying of karstic forms, limestone aquifers and relation of karst and water system in this region. Ahangaran karstic system is classified in arid climate karst types which have some springs. Drinking water for villages of this region is prepared from permanent and seasonal springs. In addition to springs, karens, rain pits and dry valleys could be noted as other geomorphological forms in this area. Development of secondary porosity as a network of joint and fractures and performance of karstic processes within the carbonate rocks are the most effective factors in karstification of this region.