اثر تاريخ كاشت و مقادير مختلف بذر بر عملكرد دانه و شاخص هاي رشدي تريتيكاله در شرايط آب و هوايي رشت

Effect of sowing date and various seeding rate on some traits and growth of triticale in Rasht climate

به منظور بررسي اثر تاريخ كاشت و ميزان بذر بر خصوصيات رشدي گياه تريتيكاله، آزمايشي به صورت اسپليت پلات در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در موسسه تحقيقات برنج كشور- رشت در سال زراعي 1388-1387 انجام شد. فاكتور اصلي چهار تاريخ كاشت شامل 31 شهريور، 10، 20 و 30 مهر و فاكتور فرعي چهار ميزان بذر شامل 110، 140، 170 و 200 كيلوگرم بذر در هكتار بود. صفات اندازه گيري شده، عملكرد دانه، وزن خشك برگ و ساقه، سطح برگ و شاخص هاي رشد شامل شاخص سطح برگ (LAI)، سرعت رشد گياه (GGR)، سرعت رشد نسبي (RGR) و سرعت جذب خالص (NAR) بود. نتايج نشان داد كه برهمكنش تاريخ كاشت و زمان نمونه برداري بر ارتفاع، وزن خشك برگ و شاخص سطح برگ معني دار شد. بيشترين ارتفاع (7/120 سانتي متر)، وزن خشك برگ (21/11 گرم در مترمربع) و شاخص سطح برگ (3/3) در تاريخ كاشت 31 شهريور ماه و در زمان گل‌دهي حاصل شد. وزن خشك ساقه تحت تاثير برهمكنش سه‌گانه تاريخ كاشت، ميزان بذر و زمان نمونه برداري قرار گرفت و بيشترين آن در تاريخ كاشت 31 شهريور در ميزان بذر 200 كيلوگرم در هكتار بدست آمد. بيشترين (5/23 گرم در مترمربع در روز) و كمترين (5/11 گرم در مترمربع در روز) ميزان سرعت رشد گياه به ترتيب در 31 شهريور و ميزان بذر 200 كيلوگرم و در 10 مهر و ميزان بذر 110 كيلوگرم ديده شد. در حالي كه سرعت رشد نسبي و ميزان جذب خالص با تاخير در تاريخ كاشت و كاهش ميزان بذر (تاريخ كاشت 30 مهر و ميزان بذر 110 كيلوگرم در هكتار) به حداكثر خود رسيدند. بالاترين عملكرد دانه (5893 كيلوگرم در هكتار) به دليل بالاتر بودن سرعت رشد گياه، شاخص سطح برگ، وزن خشك ساقه و برگ و ارتفاع بوته در تاريخ كاشت 31 شهريور و ميزان بذر 200 كيلوگرم در هكتار به دست آمد.

To investigate the effect of sowing date and seeding rate on Triticale growth characteristics, a field experiment was carried out in the Rice Research Institute of Iran, during 2008-2009. The experiment was conducted as a RCBD based split-plot design with three replications. Experimental treatments included: Four sowing date (Sept. 21, Oct. 1, Oct. 10, and Oct. 20) as main plot and four plant density (275, 350, 425 and 500 plant/m2 ) composed of as sub plots, respectively. Measured traits, including yield, leaf and shoot dry weight and leaf area and growth Indicators as leaf area index (LAI), crop growth rate (GGR), relative growth rate (RGR) and net assimilation rate (NAR). Results indicated that interaction of sowing date × sampling time was significant effect on height, leaf dry weight and leaf area index. The Highest values of height (120.7 cm), leaf dry weight (11.21 g.m-2.day-1) were obtained in 21 Sept. in flowering time. Shoot dry weight significantly affected by triple interaction of sowing date × seeding rate × sampling time, and maximum shoot dry weight achieved in seeding rate 200 Kg.ha-1 in 21 Sept. The highest (23.5 g.m-2.day-1) and lowest crop growth rate (11.5 g.m-2.day-1) were found on 21Sept. in seeding rate (200 Kg.ha-1) and 21 Oct. in seeding rate (110 Kg.ha-1), respectively. While, the relative growth rate and net assimilation rate reached their maximum with delay in sowing date and reduced seed rate (21 Oct. and 110 Kg.ha-1). In general, according to the results, The highest grain yield (5893 kg.ha-1) was obtained in the earlier sowing date and greater quantities of seed (21 Sept. and seeding rate 200 kg.ha-1) due to higher crop growth rate, leaf area index, shoot and leaf dry weight and plant height.