اثر پرايمينگ با ساليسيليك اسيد روي بنيه و كاركرد گياهچه‏هاي گندم در تاريخ‏هاي كاشت متفاوت

Effect of priming by salicylic acid on vigor and performance of wheat seedlings at different planting dates

به منظور بررسي اثرات سطوح مختلف پرايمينگ با ساليسيليك اسيد بر ويژگي‏هاي مرحله گياهچه‏اي گندم در شرايط دير كاشت و مقايسه آن با كاشت معمول، آزمايش مزرعه‏اي در سال زراعي (89- 1388) اجرا شد. در اين آزمايش، اثرات 7 سطح پرايمينگ بذر گندم رقم الوند با ساليسيليك اسيد شامل شاهد (بذر تيمار نشده)، 400، 800، 1200، 1600، 2000 و 2400 ميكرومولار در دو تاريخ كاشت معمول در منطقه (اول آبان) و كاشت دير هنگام (اول آذر) بررسي شد. نتايج نشان داد كه كاشت ديرهنگام موجب كاهش درصد سبز و درصد بقاي زمستانه گياهچه، تعداد برگ و پنجه، شاخص سطح برگ، وزن خشك اندام‌هاي مختلف گياه و نسبت سطح برگ شد. پرايمينگ با ساليسيليك اسيد موجب شد تا ويژگي‏هاي گياهچه شامل تعداد برگ، تعداد پنجه، طول اولين برگ، طول ريشه، وزن تر و خشك اندام‏هاي مختلف بوته، ميزان قند و پرولين طوقه و برگ و شاخص‏هاي رشد در تاريخ كاشت اول بهبود يابد. با اين حال، پرايمينگ در تاريخ كاشت دوم، فقط بر درصد سبز، درصد بقاي گياهچه‏ها، طول ريشه، مقدار پرولين و كربوهيدرات‌هاي محلول اثر مثبت داشت و بر ديگر صفات اثر معني‏داري نداشت. همچنين، عمل پرايمينگ موجب شد تا نسبت بخش هوايي به ريشه در هر دو تاريخ كاشت تا تيمار 2000 ميكرو مولار كاهش يابد، كه بيانگر اثر اين هورمون در توزيع و تجمع بيشتر ماده خشك در ناحيه ريشه در مقايسه با بخش هوايي تا اين غلظت است. بالاترين مقدار در تعداد برگ، تعداد پنجه، وزن تر (كل، ريشه و طوقه)، وزن خشك (كل، غلاف برگ‏هاي علفي و طوقه) و نسبت ريشه به ساقه مربوط به غلظت 2400 ميكرومولار ساليسيليك اسيد بود. به نظر مي‏رسد كاربرد ساليسيليك اسيد از طريق افزايش سرعت جوانه‏زني و درصد سبز و افزايش ميزان كربوهيدرات‌هاي محلول و پرولين در طوقه و برگ، گياهچه‏هايي را توليد كرده كه ميزان زمستان‏گذراني بالاتري را در مقايسه با بذرهاي تيمار نشده داشتند و در نتيجه درصد گياهچه‏هاي زنده مانده پس از زمستان به طور معني‏داري افزايش پيدا كرد.

Effects of priming by different levels of salicylic acid (SA) on some characteristics of wheat, cv. Alvand, seedlings at two different sowing dates, conventional and late sowing dates, was investigated under field conditions in 2009-2010. The factors were seven levels of priming by SA, including control or untreated seeds, 400, 800, 1200, 1600, 2000 and 2400 µM SA and two sowing dates including conventional sowing date (23 October) and late sowing (22 November). Results showed that delayin sowing date leads to reduce emergence percent, seedling winter survival, leaf and tiller number, leaf area index, plant dry weight and leaf area ratio. Seed priming by SA improved traits such as leaf and tiller number, first leaf length, root length, fresh and dry weight of different parts of plant, soluble sugar and proline content and growth indexes Especially in conventional planting date. However, In late sowing priming only affected emergence percent, seedling survival percent, root length and proline and soluble carbohydrate content. In both planting dated, seed priming induced a reduction in S/R ratio. It seems that SA enhanced dry matter accumulation and distribution in roots than shoot. The highest number of leaf and tiller, fresh weight (total, root and crown) dry weight (total, foliage leaf sheath and crown) and S/R ratio were found in 2400 µM treatment. It seems that SA application by increment in germination rate and emergence percent and proline and soluble carbohydrate content in crown and leaf produced vigorous seedlings that had more potential to protect themselves from winter freezing compared to untreated seeds. Therefore, survived seedlings increased significantly.