بررسي اثر ميزان بذر بر عملكرد علوفه و دانه در كشت دو منظوره گندم (Triticum aestivum L.) در شرايط اقليمي خرم آباد

Evaluation of seeding rate on forage and grain yield of wheat (Triticum aestivum L.) in dual purpose cultivation in Khorramabad

به منظور بررسي اثر ميزان بذر بر عملكرد علوفه و دانه در كشت دو منظوره گندم نان، پژوهشي در قالب كرت هاي دو بار خرد شده با طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي واحد خرم آباد واقع در منطقه كمالوند در سال زراعي 1390 اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل عامل رقم در دو سطح چمران و پيشتاز، عامل برداشت علوفه به همراه و بدون برداشت علوفه سبز در بهار و عامل ميزان بذر در سه سطح (150، 200 و 250 كيلوگرم در هكتار) بودند كه عامل رقم در كرت هاي اصلي، عامل برداشت در كرت هاي فرعي و عامل ميزان بذر در كرت هاي فرعي فرعي قرار گرفتند. صفات زراعي و مورفولوژيك مورد بررسي شامل عملكرد علوفه خشك بهاره، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، شاخص برداشت، تعداد دانه در واحد سطح، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه بودند. نتايج حاصل از اين آزمايش نشان داد كه رقم پيشتاز به علت بالاتر بودن عملكرد علوفه خشك بهاره، عملكرد دانه و ساير صفات زراعي موثر در عملكرد دانه و علوفه، رقم بهتري جهت كشت دو منظوره گندم آبي براي توليد توام علوفه و دانه در مقايسه با رقم چمران بود. در سطوح بذر مصرفي، سطح 250 كيلوگرم در هكتار در مقايسه با ساير سطوح به كار رفته، عملكرد دانه و علوفه بيشتري توليد كرد كه اين ميزان مصرف بذر جهت كشت دو منظوره گندم آبي در منطقه خرم‌آباد و مناطق با اقليم مشابه در ساير استان ها مناسب تر است.

To evaluate the seeding rate effect on forage and grain yield of wheat (Triticum aestivum L.) in irrigation cultivation, an experiment was conducted as split-split plots based on randomized complete block design with three replications at Khorramabad conditions in 2011. Treatments included two cultivars of wheat (Pishtaz and Chamran), with and without green forage harvesting as sub- plots and three levels of seeds (150, 200 and 250 kg/ha) as sub-sub- plots. The plants were harvested at vegetative growth stage (tillering stage) for green forage and the physiological maturity for grain production. The measured factors were forage yield and grain yield, grain weight, biological yield, harvest index, grain number per m2, the spike number of grain per m2 and one thousand grain weights. Results showed that among cultivars, forage harvesting and seed amount were significant. The maximum grain yield, dry forage yield and thousand grain weights belonged to Pishtaz cultivar. The highest grain and biological yield, harvest Index and thousand grain weight, were obtained in non-harvesting treatment. Also, the most grain yield, dry forage yield and biological yield were depended to 250 kg/ha. Therefore, in order to produce wheat in dual purpose cultivation at khorramabad and similar climatic conditions, Pishtaz cultivar and 250 kg/ha seed rate were found to be better compared to Chamran and other seeding rates.