بررسي ضعف دانشجويان دوره كارشناسي رشته مهندسي شيمي در يادگيري درس موازنه مواد و انرژي (مطالعه موردي دانشكده مهندسي شيمي دانشگاه آزاد اسلامي واحد گچساران)

• Consideration of chemical engineering B.Sc students weakness in energy & mass balance unit

درس موازنه مواد و انرژي يكي از دروس اساسي در رشته مهندسي شيمي به حساب مي آيد و به عبارتي، پيش نياز تمام دروس اصلي و تخصصي اين رشته است. با توجه به اينكه زمينه كار مهندسي شيمي در كشور ما به دليل صنايع مرتبط با اين رشته وسيع است، تربيت مهندسان متخصص و داراي دانش كافي از سوي واحدهاي دانشگاهي از ضروريات به شمار مي رود. در اين مقاله ابتدا مقدمه اي در باره وضعيت مهندسي شيمي در كشور مطالبي گفته شده و سپس، اين رشته از نظر نحوه آموزش در دانشگاهها به اختصار بررسي و در ادامه نحوه تدريس درس موازنه مواد و انرژي ارايه شده است. با توجه به اينكه ضعف اساسي در درس موازنه مواد و انرژي در واحد دانشگاهي مورد مطالعه بين دانشجويان دوره كارشناسي مهندسي شيمي مشهود بوده است، در اين پژوهش بررسي اين موضوع با استفاده از روش تحقيق توصيفي صورت گرفته است. جامعه آماري شامل دانشجويان مهندسي شيمي بود كه 32 نفر به عنوان نمونه آماري در اين پژوهش انتخاب شدند. ابزار گردآوري داده هاي پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود كه در آن چهار جنبه اي كه مي توانست عامل ضعف دانشجويان در اين درس باشد، بيان شد. اين عوامل شامل ضعف در دروس پايه (شيمي، فيزيك و رياضي)، بهره گيري از استادان تازه وارد و كم تجربه، نبودن اعتماد به نفس در دانشجويان، اضطراب ناشي از مشروط شدن به دليل تعداد واحد بالاي درس و كمبود منابع كمك درسي براي اين درس معرفي شد. داده هاي به دست آمده با روشهاي آماري مناسب تحليل شدند. نتايج نشان داد كه در اين درس ضعف وجود دارد. در اين خصوص، نبود اعتماد به نفس در دانشجويان و اضطراب ناشي از مشروطي به دليل تعداد واحد بالاي درس و بهره گيري از استادان تازه وارد و كم تجربه به عنوان مهم ترين چالشها در ضعف اين درس به شمار مي روند و دو جنبه ديگر در رده هاي بعد قرار گرفتند. براي مواجهه با دو چالش مهم تر استفاده از كلاسهاي روانشناسي در كنار درس و كاهش تعداد واحد درس به عدد سه يا گذاشتن يك واحد آزمايشگاه در كنار درس و بهره گيري از استادان با تجربه و اعضاي هييت علمي دانشگاه پيشنهاد مي شود.

Mass and Energy Balance (MEB) is one of basic courses in chemical engineering (CE) learning and it is needed to be passed before starting the special courses and topics in this field. Due to the vast variety of jobs offered by chemical industries in our country, training of expert and well educated engineering students in the universities are essential. In the present article, a literature review on the current situation of CE and its teaching in Iranian universities are presented and the teaching approach of MEB course is discussed. The descriptive research method is applied to investigate the observable weakness sources in teaching MEB to CE students. The statistical samples include 32 CE students and specially designed questionnaires are distributed among them. Four weakness sources including (i) weakness in basic sciences (chemistry, physics and mathematics), (ii) courses offered by low experienced and freshman teachers, (iii) students lack of self confidence and stress of failing on getting high number of courses in one semester, as well as, (iv) lack of supplementary MEB teaching references are considered in the questionnaire. The statistical analysis of the collected data proves the existence of weakness on MEB teaching among CE students where the main causes are (ii) and (iii) sources. The psychological advising also decreases the number of MEB credits from 4 to 3 or adding one credit of laboratory course to the theoretical material, also, teaching MEB by more experienced teachers are suggested.