تاثير شاعران سده‌هاي سوم و چهارم هجري بر حافظ

The Influence of the poets of the 3rd and 4th centuries A. H on Hāfiz

حافظ ـ غزل‌سراي بزرگ تاريخ ـ از شعر پيشينيان بهره فراوان برده و گاه مضاميني را از آنان اخذ و يا اقتباس نموده است، اما بيشتر مضامين اقتباس‌شده از ديگران را بهتر از صاحبان اصلي آنها به‌تصوير كشيده است. پژوهشگران حافظ‌شناس، پيشينه الفاظ و تعابير و معاني و مضامين حافظ از ديگران را در ادبيات منظوم و منثور پيش از او، از رودكي گرفته تا عصر خود حافظ و حتي شارحان بعد از وي، مورد تتبع و جست‌و‌جو قرار داده‌اند، اما از تاثير شاعران پيش از رودكي و دوره‌هاي اول رواج و گسترش زبان و ادبيات فارسي بر حافظ سخني به ميان نياورده‌اند. بها الدين خرمشاهي در كتاب ارزشمند حافظ‌نامه، تاثيرپذيري حافظ از بزرگان ادب پارسي از رودكي به بعد تا معاصرين وي، را بررسي كرده و از اينكه شاعر بزرگي چون مولوي چه در مثنوي و چه در غزل‌هايش تاثيري بر حافظ نداشته است، تعجب مي‌كند و پژوهشگران را به تحقيق در اين باره دعوت مي‌كند. در اين مقاله تاثيرپذيري حافظ از اشعار شاعران قرن سوم و چهارم هجري، از نظر معاني و مضامين مشابه و نيز تركيب‌ها و تعابير همانند و همچنين وزن و قافيه و رديف و ديگر ظرافت‌هاي شعري، بررسي شده و جلوه‌هاي ديگري از هنرمندي اين شاعر بزرگ به تصوير كشيده شده است

The Influence of the Poets of the 3rd and 4th Centuries A.H. on H?fiz H. Mohammadi Assistant Professor of Faculty of Literature & Humanities, IAU, Gachs?r?n Branch Although Hafiz (1326-1390), considered as one of the greatest Persian lyric poets, was influenced by his predecessors, he developed his own style and created brilliant new themes. The present article aims to show the influences the poets of the 3rd and 4th centuries A.H. had on H?fiz with respect to concepts, themes, poetic diction, rhyming rhythm, rime, and rhetorical figures. Keywords: Hafiz, the preceding and succeeding poets, Hafizʹs contemporaries, Poetic Diction, Rhetorical Figures. Email: Hashemmohamadi469@yahoo.com