گونه‌اي از نوستالژي عارفانه در مثنوي «مرداب‌ها و آب‌ها»

Lagoons and Waters: A Sample of Mystic Nostalgia

يكي از جريان‌هاي شعري پس از پيروزي انقلاب اسلامي ، مربوط به دوران پايان دفاع مقدس است كه با فروكش‌كردن زبانه‌هاي آتش جنگ، شعر حال و هواي خاصي، متفاوت با فضاي شعري دوران نبرد و ستيز با دشمن، مي‌يابد. تداعي خاطرات گذشته و ذكر ارزش‌هاي فراموش‌شده براي روشنگري افكار عموم، شاخه‌اي جديد از «نوستالژي عارفانه» را مي‌آفريند كه در ادبيات پيشينه‌اي نداشته است. اين رويكرد تازه از نظر تغيير در عناصر برون‌متني، در شمار شعر متعهد قرار مي‌گيرد كه در آن تجزيه و تحليل در نشانه‌هاي معنايي نسبت به عناصر درون‌متني برتري مي‌يابد. حزن و اندوه ناشي از يادآوري لحظه‌هاي شور و رشادت و از خودگذشتگي‌هاي حماسه‌آفرينان دفاع مقدس، حسرت جاماندن از كاروان شهيدان و دغدغه كم‌رنگ‌شدن ارزش‌ها و سودجويي فرصت‌طلبان بي‌درد، از مهم‌ترين نشانه‌هاي معنايي است كه در سروده‌هاي اين دوره نمود و برجستگي مي‌يابد و در نهايت منجر به ظهور گونه‌اي خاص از نوستالژي ادبي مي‌شود. مثنوي «فصلي از منظومه مرداب‌ها و آب‌ها» سروده شاعر دلسوخته، سيدحسن حسيني از همين‌گونه شعرهاست. در اين جستار برآنيم تا با زدن نقبي به دنياي ذهن شاعر، نقدگونه‌اي برآن داشته باشيم.

Lagoons and Waters: A Sample of Mystic Nostalgia B. Hej?zi Assistant Professor at Shahid B?honar University A. Karimi M.A in literature of resistance, Shahid B?honar University After the Imposed War, a movement in poetry was formed by some Iranian poets. Reviving the memories of the war and narrating the values which had been forgotten after the war, grief arising from attaining martyrdom by fellow warriors, and yearning for martyrdom are major characteristics of these poems. The author of the present article calls this style "mystic nostalgia", and studies a sample of this style, Lagoons and Waters, a masnavi, composed by S. Hasan Hoseini. Keywords: literature of resistance, Mystic Nostalgia, Lagoons and Waters, Hasan Hoseini. Email: Hejazi@mail.uk.ac.ir