دامني پرگلْ اصحاب مدرسه را: تاملي در آورده‌هاي پيرنيا براي آموزش معماري ايران

Flowers harvest for the friends of architectural school, reflections on achievements for architectural education in Iran

محمدكريم پيرنيا، از برجسته‌ترين تاريخ ‌پژوهان معماري ايران، نخستين كسي بود كه تلاش كرد مفاهيم و مباني سنت معماري ايراني را به مباحثات دانشگاهي داخل و به تعبيري زبان سنت معماري ايراني را به زبان مدرسه مدرن معماري و زبان دانشگاهي نزديك كند. او اين كار را با طرح دو موضوع اصول و سبك‌شناسي معماري ايراني انجام داد. موضوع اين مقاله پرسش از انگيزه‌هاي پيرنيا و چگونگي اين اقدام او و همچنين، عوارضي است كه بر كار او وارد شد. تلاش پيرنيا براي نظري كردن اين سنت عملي از يك سو فرصت بحث و فحص در معماري ايراني و آموزش و فهم آن را فراهم آورد و از سوي ديگر، حجابهايي در راه شناخت و آموزش آن سنت معماري افكند. فهم و يادآوريِ اين دو جنبه توام در تحقيق و آموزش تاريخ معماري ايران امري ضروري است. بر اين اساس، در اين مقاله نخست به چگونگي طرح مباني و كليت معماري ايراني توسط پيرنيا ‌پرداخته و نقاط قوت و ضعف كار او بررسي و نقد و سپس، انگيزه‌هاي آشكار و نهان پيرنيا در خلال اين جهد و طلب بررسي شده است.

Mohammad-Karim Pirnia, one of the most prominent scholars of Iranian architectural historiography, was the first who tried to introduce the concepts and principles of Iranian traditional architecture into the modern architectural school and academic realm. He did it through his two main projects: “the principles of Iranian architecture” and “the stylistics of Iranian architecture”. The subject of this article is questioning about Pirnia’s motivations, manner and method; and also some unwanted consequences of his work. Pirnia’s effort to theorizing such a practical tradition is a twofold phenomenon: putting the tradition into the academic education and discussion on one hand, and putting some new obstacles in the way of studying Iranian architecture on the other hand. We will first investigate how he formulated his findings in Iranian traditional architecture and abstracted his proposed principles. Then we try to unfold his principles to light his motivations in his great project into the architectural education in Iran.