پساساختارگرايي و عرفان حافظ

Post-Structuralism and the Mysticism of Hāfez

هدف مقاله پيش‌رو آن است كه نشان دهد چگونه مكتب پساساختارگرايي، از تعيين معناي نهايي براي متن امتناع مي‌ورزد. در اين راستا، نخست با اشاره به بخشي از ويژگي‌هاي متني چون غزليات حافظ، به تبيين اين مطلب پرداخته مي‌شود كه از منظر نقد پساساختارگرايي، نمي‌توان معناي غزل حافظ را تنها در انحصار تحليل عرفاني نگاه داشت. از اين رو، براي رسيدن به فهم متن، بايد خود را از بند قصد مولف رهانيد و با تكيه بر متن و افق انتظار خواننده، معني را آفريد. نقد پساساختارگرايي با تكيه بر عدم قطعيت رابطه بين دال و مدلول و بازي بي پايان دلالت‌ها در زبان و نيز به واسطه ويژگي‌هاي خاص زبان ادبي، مانند ابهام و معما و ماهيت استعاري و مجازي آن و استفاده از قواعد ساختارشكني، نشان مي‌دهد كه چگونه دال‌ها مي‌توانند در يك روند دلالتي بي‌انتها ادامه داشته باشند. اين نوشتار در پايان پيشنهاد مي‌كند كه براي تفسير و تاويل متني گشوده چون حافظ نياز به خواننده‌اي است كه واقف بر نظام و مناسبات نشانگان متن باشد، از روند ساختارشكني آگاه باشد و نيز بداند كه چگونه مي‌توان معنا را افزايش داد و از حصار يك معناي قطعي و نهايي گريخت.

Post-Structuralism and the Mysticism of H?fez M. Talkhabi Lecturer at IAu, Khodabande Branch According to the post-structuralist approach to textual analysis, any literary text has multiple meanings, and that the author is not the prime source of the workʹs semantic content. It rejects the idea of a literary text having a single purpose, a single meaning, or one singular existence. Instead, every individual reader creates a new and individual purpose, meaning, and existence for a given text. In the present article, attempt is made to show it is a viable possibility to explain Hafezʹs poetry in post-structuraist context. Keywords: Post-Structuralism, Mysticism, H?fez, Deconstruction, The Death of the Author. Email: Mehri.talkhabi@gmail.com