تاملي بر مباني فلسفي حق بر محيط زيست سالم

Reflections on Philiosophical Fundations of Right to Healthy Environment

مباني فلسفي حق بر محيط زيست از سه مفهوم ارزش، منفعت و نياز سرچشمه مي‌گيرد. اينكه نياز انسان به محيط زيست سالم يا منافع جوامع انساني و يا تنها ارزش‌مداري فرد انسان مبناي حق برخورداري از محيط زيست سالم است ديدگاه‌هاي متفاوتي را مطرح نموده است. اين حق به عنوان يكي از مصاديق نسل سوم حقوق بشر در قالب اسناد بين‌المللي نظير اعلاميه استكهلم، اعلاميه ريو، طرح ميثاق نسل سوم حقوق بشر مورد شناسايي قرار گرفته است. حقي كه در آن جامعه از آن جهت كه جامعه است و نه اشخاص به طور منفرد، صاحب حق مي‌شود. ولي از آنجا كه جامعه واقعيتي متافيزيكي است و حقوق بشر بر عللي روان‌شناختي (نظير خودآگاهي و اراده آزاد) متكي است، در نهايت اين افراد هستند كه به دليل عضويت در جامعه و نه به مناسبت فرديتشان، صاحب حق بر محيط زيست سالم تلقي مي‌شوند. آثاري از هر سه نظريه فوق را مي‌توان در اعلاميه‌هاي ارزشي زيست محيطي از جمله اعلاميه استكهلم مشاهده نمود. در اين نوشتار به بررسي برخي از ابعاد فلسفي اين نظريه‌ها پرداخته‌ايم.