بررسي مفهوم خودشناسي از نگاه اسلام و استنتاج اهداف و روش‏هاي تربيتي آن

A Review of the Concept of Self-Knowledge in the View of Islam and Deducing Its Educational Aims and Methods

در بينش اسلام، خودشناسي مفهومي اساسي است كه از دو راه معرفت انفسي و آفاقي ممكن و ميسر مي‏شود و خود منشا بسياري از آموزه‏هاي اخلاقي و تربيتي مي‏باشد. بر اين اساس، اين نوشتار به بررسي مفهوم خودشناسي از نگاه اسلام و استنتاج اهداف و روش‏هاي تربيتي برخاسته از اين مفهوم مي‏پردازد. روش تحقيق در اين پژوهش كيفي است كه به صورت توصيفي ـ تفسيري موضوع مزبور را مورد بحث و بررسي قرار مي‏دهد. همچنين پژوهش با رويكردي كلامي مفهوم خودشناسي نزد اسلام را بررسي مي‏كند. ازاين‏رو، پژوهش در وهله نخست، معطوف به قرآن و سپس به تفاسير متكلمان و صاحب‏نظران شيعي است. سرانجام بايد گفت: از نگاه اسلام، خردورزي زيربناي خودشناسي آفاقي و انفسي و نيز تهذيب نفس و كمال معنوي انسان است و بر اهداف و روش‏هاي تربيتي برخاسته از اين مفهوم نيز مترتب مي‏باشد.

In the view of Islam, Self-knowledge is a fundamental concept which can be accessed through internal (microcosmic) and external (macrocosmic) knowledge and it is the very origin of many moral and educational teachings. Accordingly, the present paper sheds light on the concept of self-knowledge in the view of Islam and extracts educational objectives and methods inspired from this concept. This is a qualitative research and a descriptive-interpretive method and a theological approach are used to examine the idea of self-knowledge according to Islam. So, it first refers to the Quran and commentaries of Shia theologians and pundits. We can conclude that, according to the view of Islam, rationality is the basis of internal and external self-knowledge, purification of soul and manʹs spiritual perfection, and it is related to the educational objectives and methods inspired from this concept.