تحليل درون‏مايه‏هاي تربيتي در بهارستان جامي

An Analysis of the Educational Themes in Jamiʹʹs Book, Baharestan

بهارستان جامي يكي از مهم‏ترين آثار تربيتي قرن نهم است كه به تقليد از گلستان سعدي با نثري آميخته به نظم نگاشته شده است. موضوع اين مقاله به «تحليل درون‏مايه‏هاي تربيتي در بهارستان» اختصاص دارد كه به روش كتابخانه‏اي و به شيوه توصيفي و تحليل متن انجام شده است. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه مباحث تربيتي در بهارستان ظاهرا براساس ديدگاه امام محمّد غزالي مطرح شده و در سه محور تربيت در خانواده، مدرسه و اجتماع با انديشه‏هاي وي مطابقت دارد و درون‏مايه‏هاي تربيتي آن بيشتر بر پايه عدالت، توجه به زيردستان، علم‏آموزي، رازداري و حسن معاشرت استوار است. جامي در بيان مبحث تربيتي، همانند امام محمّد غزالي هدف نهايي و غايي تربيت را تزكيه نفس و دوري از فساد براي نيل به كمالات عالي انساني و سرانجام تقرّب به خداي يكتا مي‏داند.

Jamiʹs book, Baharestan, is one of the most important educational works of the 9th century (solar), which, imitating Saʹdiʹs book entitled Golestan, combines prose and poetry. The present paper entitled "an analysis of educational themes in Baharestan" is a library survey and uses content analysis and descriptive methods. The research findings indicate that the educational issues in Baharestan are apparently discussed on the basis of Imam Mohammad Ghazaliʹs view, correspond with his thoughts relating to education in family, school and society, and its educational themes are based on justice, attention to subjects, acquiring science, trustworthiness, and good conduct. Like Imam Mohammad Ghazali, Jami believes that the ultimate aim of education is purification of soul and refraining from corruption in order to achieve sublime human excellences and finally attain nearness to God.