بررسي اثرات مصرف مواد اعتيادآور، بر كاركردهاي عصب- روانشناختي معتادان شهر شيراز

The neuropsychological impacts of addictive drugs on the addicts in Shiraz

زمينه و هدف: امروزه رايج‌ترين روش درمان وابستگي به مواد مخدر، استفاده از متادون است. با اين‌ حال، تحقيقات نشان مي‌دهند كه مصرف اين دارو، مي‌تواند اثرات سو عصبي-‌شناختي داشته باشد؛ بنابراين بررسي ميزان اثرات منفي مصرف اين دارو در مقايسه با ترياك و نورجيزك و نيز در افراد سالم حايز اهميت است. هدف از انتخاب گروه ترياك و نورجيزك، شيوع مصرف اين دو ماده در جامعه و ناشناخته‌بودن اثرات عصب-‌رواشناختي آنهاست. روش تحقيق: اين تحقيق از نوع مطالعات توصيفي-تحليلي است. به‌منظور اجراي اين تحقيق، با مراجعه به مراكز ترك اعتياد شهر شيراز، نمونه‌اي به حجم 119 نفر مرد (شامل 32 نفر مصرف‌كننده متادون، 30 نفر مصرف‌كننده نورجيزك، 27 نفر مصرف‌كننده ترياك و 30 نفر گروه كنترل) به‌صورت در دسترس وارد مطالعه شدند؛ سپس آزمون‌هاي حافظه كلامي-شنيداري ‌ري، رنگ-كلمه استروپ و پيگيري ‌هدف اجرا شد. داده‌هاي حاصل. با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS (ويرايش 13)و تست هاي واريانس يك گرفه و توكي در سطح معني داري 05/0=? تجزيه و تحليل شدند. يافته‌ها: يافته‌ها نشان داد، گروه‌ها در حافظه كوتاه‌مدت (87/2=F، 04/0P=)، توان‌ يادگيري (09/5=F، 002/0P=)، يادآوري ‌تآخيري (26/4=F، 007/0P=)، بازشناسي (41/6=F، 001/0P=) و پيگيري ‌هدف (68/3=F، 01/0P=) با يكديگر تفاوت معني‌دار داشتند. آزمون تعقيبي نشان داد مصرف نورجيزك، باعث بيشترين آسيب نسبت به ديگر گروه‌ها در حافظه كوتاه‌مدت (03/0=P)، توان ‌يادگيري (003/0=P)، بازشناسي (01/0=P) و پيگيري ‌هدف (02/0=P) مي‌شود. نتيجه‌گيري: اين تحقيق نشان داد مصرف ترياك و نورجيزك، مي‌تواند كاركردهاي عصبي‌-روانشناختي را دچار آسيب كند. اين آسيب به‌خصوص در نواحي مغزي وابسته به عملكردهاي اجرايي، حافظه و يادگيري، با وضوح بيشتري ديده مي‌شود، اما مصرف متادون مي‌تواند تا حدّي اين آسيب‌ها را كاهش دهد.

Background and Aim: Today, one of the mostly used medicines to treat opioid abuse is methadone maintenance treatment. Some studies have reported that this treatment has cognitive side-effects. But, it is important to study the extent of the negative effects of methadone, compared to opium and Norjizak in normal individuals. The reason why there two narcotic drugs were chosen was the high prevalence of taking them in the community in terms of their unknown neuropsychological effects. Materials and Methods: The present research was a descriptive - analytical investigation. The sample of the study consisted of 119 men (32 methadone, 30 norjizak, 27 opium abusers and 30 individuals as the control group) who were all selected through access method. Tools used for data collection were: Rey’s auditory verbal learning test, Trail making test,and Stroop colors-word test. The obtained data was analysed by means of SPSS software (V:13) using one-way variance analysis and Tukey at the significant level ?=0.05. Results: Our study showed that there was a significant difference between the groups in short term memory (F=2.87, P=0.01), learning ability (F=5.09, P=0.002), delayed memory (F=4.26, P=0.007), and trial making test (F=3.68, P=0.01).The test following revealed that Norjizak -dependent subjects performed significantly worse than others with respect to short-term memory (P=0.03), learning ability (P=0.003), recognition (P=0.01) , and trial making tests (P=0.02). Conclusion: The current study confirmed that opium and Norjizak abusing had destructive effects; mainly in the functions of specific brain regions supporting memory, learning, and executive functions. However, methadone can minimize these negative effects.