تاثير پرايمينگ بذر با باكتري هاي محرك رشد PGPR بر عملكرد دانه، كارايي مصرف كود و انتقال ماده مجدد ماده خشك آفتابگردان در سطوح مختلف كود نيتروژنه

Effects of Seed Priming with Plant Growth Promoting Rhizobacteria (PGPR) on Grain Yield, Fertilizer Use Efficiency and Dry Matter Remobilization of Sunflower (Helianthus annus L.) with Various Levels

به منظور بررسي تاثير پرايمينگ بذر با باكتري هاي محرك رشد PGPR بر عملكرد دانه، كارايي مصرف كود و ميزان انتقال مجدد ماده خشك آفتابگردان در سطوح مختلف كود نيتروژنه، آزمايشي در سال زراعي 1389 در مزرعه پژوهشي دانشكده كشاورزي دانشگاه محقق اردبيلي به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا گرديد. فاكتورهاي مورد بررسي شامل كود نيتروژنه در سه سطح (صفر،80 و 160 كيلوگرم نيتروژن در هكتار) از منبع اوره و باكتري هاي محرك رشد در چهار سطح (عدم پرايمينگ، پرايمينگ بذر با ازتوباكتر كروكوكوم استرين 5، آزوسپريلي وم ليپوفروم استرين OF و سودوموناس استرين 186) بودند. نتايج نشان داد كه كود نيتروژنه و باكتري هاي محرك رشد تاثير معني داري بر روي همه صفات مورد بررسي داشت. با افزايش سطوح كود نيتروژنه و كاربرد باكتري هاي محرك رشد عملكرد دانه، ارتفاع بوته، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، درصد و عملكرد روغن افزايش يافت. واكنش عملكرد دانه به پرايمينگ بذر با باكتري هاي محرك رشد و سطوح كود نيتروژنه يكسان نبود. بيشترين عملكرد به مصرف 160 كيلوگرم در هكتار نيتروژن و پرايمينگ بذر با ازتوباكتر تعلق داشت. مقايسه ميانگين تيمارها نشان داد كه عملكرد دانه در تركيب هاي تيماري 160 N× عدم پرايمينگ با باكتري و 80 N× پرايمينگ با ازتوباكتر اختلاف معني داري با يكديگر نداشتند. كارايي مصرف نيترو‍ژن با افزايش كود مصرفي كاهش يافت ولي پرايمينگ بذر با باكتري هاي محرك رشد سبب افزايش كارايي زراعي مصرف نيتروژن نسبت به عدم پرايمينگ بذر گرديد. بيشترين كارايي مصرف نيتروژن (7/41 كيلوگرم در كيلوگرم) به تركيب تيماري 80N × پرايمينگ با ازتوباكتر و كمترين آن (09/21 كيلوگرم در كيلوگرم) به تركيب تيماري 160N × عدم پرايمينگ تعلق داشت. مقايسه ميانگين ها نشان داد كه بيشترين سهم فرايند انتقال مجدد در عملكرد دانه (98/32 درصد) در حالت عدم پرايمينگ و عدم مصرف كود نيتروژنه و كمترين آن (77/21 %) در بالاترين سطح از مصرف كود نيتروژنه و پرايمينگ بذر با آزتوباكتر بدست آمد. بنابراين به منظور افزايش عملكرد دانه و كارايي مصرف كود در شرايط اقليمي اردبيل مي توان پيشنهاد نمود كه 80 كيلوگرم نيتروژن در هكتار در پرايمينگ بذر با ازتوباكتر به كار برده شود.

In order to evaluate the effects of seed priming with Plant Growth Promoting Rhizobacteria (PGPR) on grain yield, fertilizer use efficiency and dry matter remobilization of sunflower with various levels of nitrogen fertilizer, a factorial experiment was conducted based on randomized complete block design with three replications in field experimental University of Mohaghegh Ardabili in 2010. Factors were: nitrogen fertilizer in three levels (0, 80 and 160 kg N ha-1) as urea and seed priming with Plant Growth Promoting Rhizobacteria in four levels containing (without priming as control, seed priming with Azotobacter chroococcum strain 5, Azospirillum lipoferum strain OF, Psedomunasstrain 186). Results indicated that nitrogen levels and seed priming with Plant Growth Promoting Rhizobacteria (PGPR) had significant effects on all of characteristics studied. Grain yield, plant height, head diameter, seed number per head, yield and oil percentage increased with increasing of nitrogen fertilizer and seed priming with PGPR. Response of grain yield wasnʹt the same for various levels of nitrogen fertilizer and seed priming with PGPR. The highest grain yield belonged to application of 160 kg N ha-1 and seed priming with Azotobacter. Means comparison showed that treatment compounds N160 × without priming with PGPR and N80 × seed priming with PGPR Azotobacter had similar grain yields. Nitrogen use efficiency decreased with increasing of nitrogen application. But, seed priming with plant growth promoting rhizobacteria produced nitrogen use efficiency more than no priming. Maximum nitrogen use efficiency (41.7 kg/kg) was recorded at treatment compound of N80 × priming with Azotobacter and minimum of it (21.09 kg/kg) was recorded at N160 × without priming with PGPR. Means comparison showed that maximum of dry matter remobilization in grain yield (32.98 %) was obtained in no application of nitrogen× without seed priming with PGPR and minimum of it (21.77 %) was recorded at the highest level of nitrogen application× seed priming with Azotobacter. Thus, it can be suggested that in order to increasing of grain yield and nitrogen use efficiency be applied 80 kg N/ha in seed priming with Azotobacter in climatic conditions of Ardabil.