تحليلي بر نابرابري هاي مسكن روستايي شهرستان هاي استان آذربايجان شرقي در سال 1387

An Analysis of Rural Housing Inequalities in Counties of East Azerbaijan Province in year 2008

اهداف پژوهش حاضر رتبه بندي، تعيين سطوح توسعه يافتگي و اندازه گيري شكاف و واگرايي ناحيه اي با استفاده از 37 شاخص در زمينه شاخص هاي كمي و كيفي مسكن روستايي شهرستان هاي استان آذربايجان شرقي در سال 1387 مي باشد. داده هاي پژوهش حاضر از طرح آمارگيري ويژگي هاي مسكن روستايي پاييز 1387 استخراج شده است. روش پژوهش «توصيفي- تحليلي» است. ابتدا با استفاده از روش هاي تحليل عاملي، شاخص تركيبي توسعه انساني، تاپسيس، امتياز استاندارد و تاكسونومي عددي، درجه توسعه يافتگي نواحي محاسبه و رتبه هر يك از نواحي در شاخص هاي مورد مطالعه مشخص شده است. سپس با بهره گيري از روش تحليل خوشه اي، نقاط روستايي شهرستان هاي استان آذربايجان شرقي در سه سطح توسعه يافته، نيمه توسعه يافته و محروم طبقه بندي شدند. نتايج حاصل از روش هاي كمي مورد استفاده تفاوت هايي را در سلسله مراتب سطوح توسعه نشان مي دهد. چنانچه به عنوان نمونه برخوردارترين نقاط روستايي شهرستان استان در روش تحليل عاملي و شاخص تركيبي توسعه انساني به ترتيب تبريز و شبستر مي باشد. در حالي كه محروم ترين نقاط روستايي استان در همين روش ها به ترتيب چاراويماق و ورزقان مي باشد. همچنين نوسان در سلسله مراتب سطوح توسعه در روش هاي امتياز استاندارد، تاكسونومي عددي و تاپسيس نيز ديده مي شود. از اين رو جهت رسيدن به جواب بهينه از روش تلفيقي و ميانگين رتبه هاي هر يك از روش ها استفاده شده است. نتايج حاصل از بهره گيري از روش تلفيقي در رتبه بندي و تعيين سلسله مراتب سطوح توسعه در استان نشان مي دهد كه تبريز به عنوان برخوردارترين نقاط روستايي و ورزقان به-عنوان محروم ترين نقاط روستايي شهرستان هاي استان آذربايجان شرقي شناخته مي شود. همچنين نتايج حاصل از روش تحليل خوشه-اي نشان مي دهد كه تقريباً بيشتر نقاط توسعه يافته روستايي شهرستان هاي استان آذربايجان شرقي در مركز استان و يا در اطراف نقاط مسلط شهرستان هاي استان از جمله تبريز يا مراغه قرار گرفته اند كه اين امر ناشي از تبعيت الگوي توسعه نقاط روستايي استان از الگوي مركز- پيرامون مي باشد

The aims of the present research is to rank, determine levels of development, and measure the area gap between districts and divergence using 37 qualitative and quantitative indicators related to the evaluation of rural housing in counties of East Azerbaijan province in year 2008. The current data have been extracted from a survey administered to find out about housing features in rural in the fall of 2008. The research method is "descriptive-analytical". First, by using factor analysis methods, human development index (HDI), TOPSIS, standard score, and numeric taxonomy, degree of development for each area has been calculated and rank of each area has been specified according to indicators. Then, by using of cluster analysis, rural areas of East Azerbaijan province have been divided into three groups of developed, developing, and less developed. The results in quantitative methods also reveal some differences in the hierarchy of development levels. For instance, the most developed rural area of counties of province in methods of factor analysis and HDI are Tabriz and Shabestar respectively. While the most deprived ones were Charoymag and Varzgan respectively. Variation is also present in the hierarchy of development levels in standard score, numeric taxonomy, and TOPSIS methods. Therefore, in order to find the optimum answer, mixed method and average of ranks in each method have been used. The results of mixed method for ranking and determining hierarchy of development levels in the province show that Tabriz is the most developed and Varzgan is the most deprived among rural areas of East Azerbaijan province. The results also show that most of the developed rural areas are located near the center of the province or influential areas like Tabriz or Marageh, which is a sign of core-periphery pattern in the development of villages.