بررسي تطبيقي ابعاد حريم در مسكن سنتي و معاصر با استفاده از مدل تحليلي BDSR

يكي از مهم ترين ابعاد طراحي فضاهاي دروني، ميزان پيش بيني حريم در آن هاست. حريم در لغت به معني پيرامون، گرداگرد خانه و مكاني است كه حمايت و دفاع از آن واجب باشد. حريم، ايجاد مرز مي كند؛ در حقيقت حريم، هاله اي به وجود مي آورد و مانع از تجاوز ديگران مي شود. براي درك حريم فضايي در مسكن مي توان از مدل BDSR استفاده كرد. اين مدل، حريم فضايي را بر اساس چهار تعريف مانع، فاصله، مرتبه و حلقه مورد ارزيابي قرار مي دهد. حريم در حقيقت از ابعاد پنهان مسكن است كه معماران معاصر براي تامين خواسته هاي معنوي ساكنين، محتاج به شناسايي آن مي باشند و چنانچه شناسايي حريم فضايي در قالب مدلي تحليلي سامان گيرد، زمينه هاي پيش بيني رفتارهاي احتمالي در فضاهاي مورد نظر مسكن سنتي و تفاوت آن با مسكن معاصر نيز به دست خواهد آمد. روش پژوهش در اين مقاله از نوع توصيفي- تحليلي است كه با انتخاب نمونه موردي از خانه هاي سنتي و معاصر شهر يزد انجام مي گيرد. روش تجزيه و تحليل اطلاعات از نوع كمي با استفاده از مدل تحليلي صورت خواهد گرفت. بررسي تطبيقي صورت گرفته ميان دو گونه مسكن سنتي و معاصر نشانگر تحولي چشمگير در حريم فضايي مسكن معاصر است. اين تغيير و تحولات كه روز به روز در حال گسترش است و ابعاد حريم را با مشكل مواجه ساخته است، دليلي بر بحران هويت مسكن معاصر است كه متاسفانه اخيراً گريبان گير صنعت خانه سازي كشورمان شده است. هرچند امروزه افزوده شدن هويت مدرن امري ناگزير و كاملاً محسوس است وليكن اين مسيله موجب ظهور هويت هاي چندگانه با ميزان تاثير متفاوت در كشورگرديده است. لذا مباحث عنوان شده در اين مقاله مي تواند به عنوان سرآغازي براي بازآفريني تعريف حريم در مسكن معاصر مورد استفاده قرار گيرد

The subject of house is complex and includes a wide range of dimensions. It must be found as a comfort and resting place for its residents. In recent years, the Iranian architecture and lifestyle has been confronted with modern international urbanism and transformed the dwellings of Iran into unacceptable situation which is in contrast with the Iranian culture and values. The shrinkage of the design layout in the current Iranian compact dwellings has threatened the appropriate level of privacy. One of the most important aspects of designing internal spaces is the amount of privacy in architecture design. Studying the matter of bounds and privacy in house is not a novel subject. On the contrary it draws peopleʹs attention all over the world and particularly in Iran. However the provision of conditions suitable for privacy of people is encountered with some changes. This can be attributed to social alterations. Boundary does not create privacy but only a separation. It creates an aura of privacy and stops others from being disturbed. In this article, to understand the privacy in the housing, BDSR model is suggested. This model is based on four defined spatial privacy including barrier, distance, step and ring. Method of research is descriptive - analytical and is carried out on the case studies of traditional and contemporary houses in the city of Yazd. The research analyzed, and compared the spatial quality of contemporary houses with traditional ones based on their response to privacy. Quantitative methods of data analysis were done using an analytical model. Comparative study made between two types of traditional and contemporary accommodation represents a significant development in contemporary housing space in privacy. These changes which are expanding day by day and have made problems for the dimensions of the space, is the reason of the identity crisis of contemporary housing. However, it has led to the emergence of multiple identities with different rates in the country. The discussion can be considered as a beginning for space to be used in contemporary housing. The recreation of space based on the arrangements of traditional architecture was suggested through the strategy of introducing flexible elements and spaces.