بررسي ويژگي هاي روان‌سنجي مقياس خصوصيات اخلاقي در دانش آموزان دبيرستاني

A Study of Psychometrics Specifications of Ethical Characteristics Scale in High School Students

هدف از پژوهش حاضر، بررسي مشخصات روان‌سنجي مقياس ويژگي هاي اخلاقي در دانش آموزان دبيرستاني، بوده است. براي اين منظور از دانش آموزان دبيرستاني شهر اروميه نمونه اي به تعداد 693 نفر به شيوه نمونه گيري تصادفي، انتخاب و مقياس 72 سيوالي ويژگي هاي اخلاقي محقق ساخته كه طيف آن پنچ گزينه‌اي بوده است، براي آن‌ها اجرا گرديد. جهت استخراج عوامل، از روش تحليل عوامل اصلي استفاده و دو عامل بزرگ اخلاق، شامل؛ عامل دروني و بيروني، استخراج گرديد. عامل اول، هشت متغير؛ اخلاق بر مبناي قانون، قراردادهاي اخلاقي، اخلاق همگاني، فرامن، طرح‌واره هاي اخلاقي، اخلاق مذهبي با تاكيد بر اسلام، حساسيت اخلاقي و مهارت هاي اجرايي اخلاقي و عامل دوم، چهار متغير؛ اخلاق بر مبناي تنبيه، پاداش، تاييد ديگران و يادگيري را در بر مي‌گرفت. اين دو عامل در مجموع 96/56 درصد از واريانس را تبيين نمود. در تعيين روايي مقياس، ضريب همبستگي بين نمرات آزمون ليند و عامل دروني مقياس ويژگي‌هاي اخلاقي برابر با 79/0، ضريب همبستگي بين نمرات آزمون ليند و عامل بيروني مقياس ويژگي هاي اخلاقي برابر با 68/0 و ضريب همبستگي بين نمرات آزمون ليند و كل مقياس ويژگي‌هاي اخلاقي برابر با 71/0 بوده است. جهت تعيين پايايي مقياس، از ضريب آلفاي كرونباخ، استفاده شده است. پايايي كل پرسشنامه برابر با 74/0، پايايي عامل يك پرسشنامه برابر با 88/0 و پايايي عامل دو پرسشنامه نيز برابر با 67/0 بوده است. مقايسه آزمودني‌هاي پسر و دختر، نشان داد كه در خرده مقياس‌هاي اخلاق بر مبناي؛ تنبيه، پاداش، مذهب و حساسيت اخلاقي بين دانش آموزان پسر و دختر، تفاوت معنادار وجود دارد.

The aim of this research was to inquiry psychometrics specifications of ethical characteristics scale in high school students. For this purpose, a sample of 693 students of high school in Oumieh was selected by cluster-stratified- randomly sampling. Five-choice 72-question scale inventories prepared by the researcher were used for assessment of moral characteristics. For extracting factors main factor analysis was applied and two main factors of morality including external and internal factors were indicated. The first factor included 8 variables (morality based on law, ethical contract, universal ethical principles, super ego, cognitive schemas, Islamic religious ethical principles, ethical sensitivity & motivation, ethical administrative skills) and second factor involved four variables (ethics based on punishment, viscerotonia, confirmation of others, observational learning). These factors analysis totally explained 56/96% of variance. For determination of validity in this scale, use correlation of Lind inventory scales with first factor equal to 0/79%, second factor equal to 0/68%, and total scale equal to 0/71%. For determination of reliability in this scale, Cronbach alpha was used and showed 0/88% for factor 1, 0/67% for factor 2, 0/74% for total scale. Data analysis showed that there is significant difference in micro ethics based on punishment, viscerotonia, religious principles and ethical sensitivity.